Η πνευματική & εκκλησιαστική κατάσταση της εποχής των Κολλυβάδων (1754-1819)

.
Του Επισκόπου Μαραθώνος κ. Φωτίου
.
Όλοι σας ενθυμείστε, ασφαλώς, την ρήση κάποιου μεγαλοσχήμου ρασοφόρου, όταν είχε αναλάβει ένα υψηλό αξίωμα, για την υπέροχη συμβίωση των 400 χρόνων που οι δυο λαοί, Έλληνες και Τούρκοι, συμβίωναν αρμονικά. Καλούμενος να αναφερθώ στο ιστορικοκοινωνικό πλαίσιο της εποχής των Κολλυβάδων, είναι αναπόφευκτο να αναφερθώ σ' αυτήν την «υπέροχη συμβίωση» σήμερα.


Διότι τα γεγονότα μιας ιστορικής περιόδου πρέπει να ερευνούμε μέσα στο πλαίσιο των ειδικών ιστορικών και κοινωνικών συνθηκών, εντός των οποίων διαδραματίστηκαν. Δεν μπορούμε να κρίνουμε με κριτήρια του σήμερα, γεγονότα του χθες. Γι' αυτό σας καλώ, αγαπητοί μου αδελφοί, να προσπαθήσουμε να αποστασιοποιηθούμε, όσον δυνατόν, από τα δεδομένα της σύγχρονης εποχής και να λάβουμε υπόψιν τις ειδικές συνθήκες της εποχής των Κολλυβάδων, δηλαδή της ύστερης τουρκοκρατίας. Ας μεταφερθούμε νοερώς τρεις αιώνες πίσω. Ας καταδυθούμε στο βάθος της σκοτεινής αυτής περιόδου του Ελληνισμού μέσα στην οποίαν έλλαμψαν ως φωστήρες οι άγιοι Κολλυβάδες και ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την κατάσταση της κοινωνίας από Πνευματικής και Εκκλησιαστικής απόψεως, ώστε να είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε την δράση τους όσο γίνεται πιο αντικειμενικά.

Ο βίος και η πολιτεία των Οσίων Νικοδήμου και Νηφωνος των Κολλυβάδων θα αναλυθούν στις επόμενες εισηγήσεις. Εμείς θα παρουσιάσουμε συνοπτικά το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο έδρασαν. Ας δούμε λοιπόν αυτήν την «υπέροχη συμβίωση».

Η Πνευματική Κατάσταση της εποχής

Όπως είναι γενικώς παραδεκτό η Ελλάδα είναι η κοιτίδα του πολιτισμού. Εδώ γεννήθησαν οι Επιστήμες, οι Τεχνες και η Φιλοσοφία όπως τις εννοούμε σήμερα. Στον μείζονα Ελληνικό χώρο είχαν την έδρα τους τα παγκόσμια πνευματικά κέντρα του πολιτισμού όπως η Αθήνα, η Αλεξάνδρεια και η Κωνσταντινούπολη. Και ξαφνικά, την αποφράδα εκείνη ημέρα της 29ης Μαΐου του 1453, ήλθε το σκότος. Κατέβηκε ο διακόπτης και η λάμψη του πολιτισμού έκλεισε απότομα. Έθνος βάρβαρο και απολίτιστο σαν σκοτεινό σύννεφο ομίχλης εκάλυψε την πατρίδα μας. Ιδού πως ο Γεννάδιος Σχολάριος, ο πρώτος Πατριάρχης μετά την άλωση, περιγράφει την κατάσταση:

«Μνήσθητε, αδελφοί και πατέρες, πόσον τε και ποταπόν υπήρχε το γένος ημών. Ην γαρ σοφόν, ένδοξον, γενναίον, φρόνιμον, ανδρείον, πάσαν την οικουμένην υποτάξαν εις μοναρχίαν. Και μην, και τη κατ' αρετήν σπουδήν τε και αγιωσύνη. [...] Αλλά νυν, φευ των κακών! απώλετο παν. [...] Που τα παιδευτήρια της σοφίας; [...] Κατεπόθησαν υπό του Μωάμεθ»[1].

Ήταν θαύμα το ότι επιβίωσε η γνώση μας μέσα από ελάχιστα εκπαιδευτήρια αλλά και από πλήθος κρυφών σχολείων στα οποία εδιδάσκετο η στοιχειώδης παιδεία. Ένας άλλος Πατριάρχης ο Κωνσταντινουπόλεως, ο Κυριλλος Λούκαρης απαντώντας στην κατηγορία των Λατίνων σχετικά με την έλλειψη «σοφίας» στούς Έλληνες, έγραψε τα παρακάτω για το πρόβλημα του μαρασμού της παιδείας στο ελληνικό γένος:

«Πως η ανατολική εκκλησία και όλον το γένος των Ελλήνων είναι κακά καταστρεμμένον, τούτο δεν το αρνούμεθα. [...] Όσον πως δεν έχομεν σοφίαν και μαθήματα, αλήθεια είναι. [...] Αν [όμως] είχε βασιλεύσει ο Τούρκος εις την Φραγγίαν δέκα χρόνους, χριστιανούς εκεί δεν [θα] εύρισκες(!). Και εις την Ελλάδα τώρα διακόσιους χρόνους ευρίσκεται. Και κακοπαθούσιν οι άνθρωποι και βασανίζονται δια να στέκουν εις την πίστιν τους, και λάμπει η πίστις του Χριστού. [...] Και σεις μου λέγετε πως δεν έχομεν σοφίαν;»[2].

Η παιδεία περιορίστηκε σημαντικά, αλλά δεν εξέλιπε τελείως. Και οι Έλληνες κράτησαν το πιο σημαντικό μέρος της σοφίας τους: την πίστη τους.

Είπαμε πρωτύτερα για το «κρυφό σχολειό».

Βεβαια, η Συγχρονη Σχολή της «Αναθεωρητικής Ιστοριογραφίας» προσπαθεί να επιβάλλη την άποψη ότι τα περί κρυφού σχολειού ήταν μύθος.

Λεγουν ότι πίσω από τον «μύθο» για το κρυφό σχολειό κρύβεται τελικά μια «ανακρίβεια» και ένα «στερεότυπο», η αντίληψη πως «η οθωμανική αυτοκρατορία ήταν «απολίτιστη» και «καθυστερημένη», και συνεχώς βίαιη έναντι των Ελλήνων και άλλων χριστιανών». Όμως ο Ελληνισμός κατά την τουρκοκρατία «δεν κινδύνεψε ποτέ από τον κατακτητή να αφανιστεί», γιατί κάτι τέτοιο ο κατακτητής «όχι μόνον δεν το επιδίωξε, αλλά και δεν το επιθυμούσε». Τα «περί 400 χρόνια τουρκικού ζυγού» ήταν ένας μεγάλος Μυθος», αφού «η Οθωμανική αυτοκρατορία [...] θεωρούσε τούς Ρωμιούς και το Πατριαρχείο συνεταίρους της στη διοίκηση της αχανούς χώρας». Γι' αυτό και «η οθωμανική περίοδος ως και το 1914 μπορεί να θεωρηθεί ως μία από τις πλέον ευνοϊκές συμβιώσεις κυρίαρχων μουσουλμάνων και υποτελών χριστιανών».

Λεγουν: "Υπεύθυνη για τα παραπάνω «στερεότυπα» είναι η «ιστοριογραφική παράδοση» που «δημιουργήθηκε τον περασμένο αιώνα στο πλαίσιο του εθνικού κράτους, δεδομένου ότι η ελληνική ιστοριογραφία, επηρεασμένη από τα ρεύματα του ρομαντισμού και του θετικισμού αλλά και από τον θριαμβεύοντα εθνικισμό, αναπτύχθηκε ως εθνική ιστοριογραφία». Γι' αυτό και «μόνον μετά την επανάσταση του 1821 μερικοί λόγιοι της εποχής, διεκτραγωδώντας τα παθήματα του Ελληνισμού κατά την τουρκοκρατία, υπαινίχθηκαν - χωρίς να αναφέρουν κανένα συγκεκριμένο παράδειγμα - ότι η παιδεία, όπως και η εκκλησία, ήταν υπό διωγμόν»"[3].

Όλα αυτά τα επιχειρήματα αντικρούονται με άφθονα ιστορικά στοιχεία σε ένα θαυμάσιο σύγγραμμα «Το κρυφό σχολειό και η Ιστορία: Οι πηγές, οι μαρτυρίες, η αλήθεια» του Γεωργίου Κεκαυμένου.

Διότι, ενώ δεν υπήρχε κανένα επίσημο διάταγμα που να απαγορεύει τα σχολεία, ελεύθερα λειτουργούσαν τα σχολεία στις πόλεις όπου υπήρχε πολύς ελληνικός πληθυσμός. Όπου ο ελληνικός πληθυσμός ήταν μικρός και υπερτερούσαν οι Τούρκοι, η ελεύθερη λειτουργία σχολείων ήταν πρακτικώς αδύνατη.

Οι τοπικοί άρχοντες απαιτούσαν υπέρογκο «μπαχτσίς» (δωροδοκία) για να δώσουν άδεια λειτουργίας σχολείου και όταν πάλι έδιναν άδεια, το κλείσιμο ενός σχολείου από τον όχλο των οθωμανών η η καταστροφή σχολείων από τούς Γενιτσάρους ήταν κοινό φαινόμενο.

Αλλά το σημαντικότερο πρόβλημα ήταν ότι τα στίφη των Γενιτσάρων περιεφέροντο και αλοίμονο στα παιδιά που θα συναντούσαν να περιφέρονται στούς δρόμους.

Ενώ καθ' όλη την διάρκεια της τουρκοκρατίας οι Έλληνες υπέφεραν κάτω από τον αβάσταχτο τουρκικό ζυγό, τότε που έγινε ο βίος τους κυριολεκτικά αβίοτος ήταν μετά τα ορλωφικά, το 1770. Τοτε, όπως μας λέει ο Κούμας, οι χριστιανοί απλά υπέφεραν την πιο ανείπωτη φρίκη:

«Οι άγριοι γιανίτσαροι κατέτρωγαν τούς πτωχούς χριστιανούς ασπλάχνως. Εζήτουν κρασιά, φαγητά, ενδύματα, αργύριον. [...] Τις ηδύνατο να αντισταθή εις τοιούτους απαιτητάς; Πολλοί έπιπταν θύματα των γιανιτσάρων ατιμωρητί εις τούς δρόμους, διότι δεν ηδυνήθησαν να εκπληρώσουν τα ζητήματά των. Η Λαρισσα έδειξε τρομερότατα παραδείγματα του λεγομένου. Η τιμή των αρρένων εθυσιάζετο εις τα άγρια πάθη των. Και όσοι φιλόστοργοι και οπωσούν ευκατάστατοι γονείς δεν υπέφεραν την αισχύνην ταύτην, ηναγκάζοντο να εξορίζωσι τα τέκνα των από τας πατρικάς των αγκάλας εις κώμας κατοικουμένους υπό μόνων χριστιανών»[4].

Οι γονείς -λοιπόν- έκρυβαν τα παιδιά τους για τον φόβο των γενιτσάρων και μόνον την νύκτα με χίλιες προφυλάξεις μετέβαιναν σε μυστικό μέρος -συνήθως νάρθηκα κάποιας απόμερης εκκλησίας- με κλειστά παράθυρα για να μάθουν τα στοιχειώδη γράμματα από τον ολιγοράμματο ιερέα. Αυτό ήταν το κρυφό σχολειό, στο οποίο έμαθαν -όσοι έμαθαν- τα λίγα γράμματα οι αγωνιστές της Ελληνικής Επαναστάσεως και δεν ήταν καθόλου μύθος.

Τα ελεύθερα διδασκαλεία ήταν λοιπόν περιορισμένα και οι ανώτερες σχολές όπως αυτή του Πατριαρχείου που ίδρυσε ο Πατριάρχης Γεννάδιος ήταν ελάχιστες, ικανές όμως για να διασωθή η σπίθα της γνώσεως που άναψε αργότερα την αναγέννηση των γραμμάτων κατά την ύστερη Τουρκοκρατία. Πρόκειται για το φαινόμενο που κάποιοι ονομάζουν «Νεοελληνικό Διαφωτισμό». Ακριβέστερος όρος είναι «Νεοελληνική Αναγέννηση». Και τούτο διότι παρά τις όποιες αναμφισβήτητες ευρωπαϊκές επιρροές το φαινόμενο το οποίο συνέβη στον Ελλαδικό χώρο, δεν ήταν η καθυστερημένη (χρονικά) εμφάνιση μιας νεοελληνικής αποχρώσεως του ευρωπαϊκού διαφωτισμού. Επρόκειτο για την ουσιαστική αναγέννηση της ελληνικής φιλοσοφίας και επιστημών με επίκεντρο φυσικά την καταπολέμηση της αγραμματοσύνης του απλού λαού και με απώτερο στόχο την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού.

Μαλιστα η αναγέννηση αυτή αρχίζει πριν την εμφάνιση του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού από τα μέσα του 17ου αιώνος με τον Θεόφιλο Κορυδαλλέα ο οποίος έθεσε τα θεμέλια του νέου πνεύματος της Ελληνικής σκέψης, διακηρύσσοντας την θεωρία της διπλής αληθείας: για μεν τα ζητήματα της Επιστήμης ισχύει ο ορθός λόγος, για δε τα δόγματα, η αλήθεια της πίστεως. Γεγονός πολύ σημαντικό, διότι ο Ευρωπαικός διαφωτισμός εξοβελίζει τελείως την πίστη και εισάγει παντού ως μόνη αλήθεια τον ορθο λόγο - ενώ η λατινική θεολογία εκινείτο στην αντίθετη κατεύθυνση αναγάγοντας ως θέματα πίστεως και ζητήματα επιστημονικά και θανατώνοντας ως αιρετικούς τούς αντιφρονούντας.

Ακόμη η αναγέννηση των ελληνικών γραμμάτων και επιστημών, είχε έντονη την εθνική διάσταση, γεγονός που την διαφοροποιεί από τον Ευρωπαϊκό διαφωτισμό, ο οποίος παρ' όλα ταύτα είχε έντονες επιρροές και σε Έλληνες λογίους όπως ο Κοραής. Αυτοί υπερτόνιζαν την αρχαιοελληνική κληρονομιά παρακάμπτοντας την ορθόδοξη παράδοση και πνευματικότητα. Δυστυχώς αυτή η έντονη επιρροή του Ευρωπαϊκού διαφωτισμού είναι κυρίαρχη στούς Έλληνες λογίους και σήμερα.

Αντίβαρο στον αρχαιοελληνικό προσανατολισμό των δυτικοπλήκτων λογίων απετέλεσε η χορεία των Οσίων Κολυβάδων Πατέρων, οι οποίοι εστράφησαν ακριβώς στην παράδοση της Ορθόδοξης Πνευματικότητας και προεκάλεσαν αυτό που ονομάζεται φιλοκαλική αναγέννηση.

Συμφωνα με την Ορθόδοξη Πνευματικότητα κέντρον είναι ο Θεός και ο Θεάνθρωπος και όχι ο άνθρωπος. Το μέτρο του ορθού λόγου ισχύει για τις επιστήμες και τα εγκόσμια, όχι για τα πνευματικά και τα επουράνια. Αυτή είναι η ορθη διάκριση των πραγμάτων.

Οι Άγιοι Κολυβάδες αντέταξαν στο κοσμικόν Πνεύμα ως Θεουμένους τούς Αγίους και στη σοφία του κόσμου την θεία σοφία και την αγιοπνευματική εμπειρία.



Η Εκκλησιαστική κατάσταση της εποχής

Ο Στίβεν Ρανσιμαν έγραψε για την εποχή της τουρκοκρατίας ένα έργο με τίτλο Η Μεγάλη Εκκλησία εν Αιχμαλωσία. Σ' αυτό το έργο του ο Ρανσιμαν εκθέτει αναλυτικά, μέσα από τις πηγές, ποια ήταν η κατάσταση του Ελληνισμού κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Ανάμεσα στις πηγές του Ράνσιμαν συγματαλέγεται και το βιβλίο του Άγγλου διπλωμάτη Sir Paul Rycaut, The Present State of the Grekke and Armenian Churches. A.D. 1678, που εξέδωσε το 1679. Το βιβλίο αυτό ο Άγγλος αξιωματούχος το έγραψε με εντολή του βασιλιά Καρόλου του Β , και αποτελεί ουσιαστικά την επίσημη αναφορά του προς εκείνον. Εκεί ο Άγγλος ευγενής αναφέρει, ανάμεσα στα άλλα, και τα εξής:

«Είναι τραγική η μετατροπή των ιερών της θρησκείας, η αποπομπή του βασιλικού ιερατείου και η μετατροπή των ναών σε τζαμιά. Τα μυστήρια του θυσιαστηρίου τελούνται κρυφά σε μυστικές και σκοτεινές τοποθεσίες. Τετοιες είδα στις πόλεις και τα χωριά που ταξίδεψα και μοιάζουν μάλλον με κρύπτες η τάφους παρά με εκκλησίες. Οι στέγες τους είναι σχεδόν στο ύψος της επιφάνειας του εδάφους, για να μην κατηγορηθεί και η ελάχιστη έξαρση του οκοδομήματος ως θρίαμβος της θρησκείας και πρόκληση προς την υπερηφάνεια των τεμενών. [...] Δεν είναι λοιπόν παράδοξο για την ανθρώπινη λογική, που βλέπει την καταπίεση και την περιφρόνηση στην οποίαν είναι εκτεθειμένοι οι καλοί χριστιανοί, και την αμάθεια στις εκκλησίες τους, που οφείλεται στην πενία του κλήρου, το ότι βρέθηκαν πολλοί που εγκατέλειψαν την πίστη. Μάλλον είναι θαύμα, και επαλήθευση των λόγων του Χριστού πως πύλαι Άδου ου κατισχύσουσιν αυτής, που η εκκλησία εξακολουθεί να διατηρείται σε τόπο μεγάλη καταπίεση, και παρά την τυραννία και τα τεχνάσματα που στρέφονται εναντίον της»[5].

Η μάστιγα των εξισλαμισμών όχι μόνον των ακουσίων αλλάκ αι των εκουσίων αφαίμαξε το Γενος και την Εκκλησία υπέρ των κατακτητών μωαμεθανών. Ολόκληροι τοπικοί πληθυσμοί προσχωρούσαν στην θρησκεία του Μωάμεθ. Πολλοί μάλιστα στον Ποντο και Μ. Ασία έγιναν κρυπτοχριστιανοί για να επιβιώσουν. Απόγονοί τους υπάρχουν μέχρι σήμερα στην Τουρκία και επιθυμούν να επανέλθουν στην πίστη των προγόνων τους.

Για να ανακόψουν την ένταση των εξισλαμιστών ευαισθητοποιήθηκαν πολλοί ευσυνείδητοι κληρικοί όπως:

α) ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός με τις ιεραποστολικές περιοδείες και τα κηρύγματά του. Πολέμησε την αγραμματοσύνη και ενίσχυνσε την ευσέβεια. «Δεν βλέπετε ότι αγρίευσε το γένος από την αμάθειαν και εγίναμεν ωσάν θηρία;» φωνάζει ο σοφός ιεραπόστολος. Η Καινή Διαθήκη θα στερεώσει την πίστη του λαού που κλονίζεται. «Το κορμι σας, ας το καύσουν, ας το τηγανίσουν, τα πράγματά σας, ας τα πάρουν, μη σας μέλη. Δωσετε τα δεν είναι ιδικά σας· ψυχή και Χριστός σας χρειάζονται»[6].

β) ο λόγιος Επίσκοπος Ναυπάκτου Νεόφυτος Μαυρομμάτης που άρχισε να εκδίδει ψυχοφελή βιβλία στην Τουρκική γλώσσα με ελληνικούς χαρακτήρες (καραμανλήδικη διάλεκτος) για τούς Έλληνες εκείνους Χριστιανούς, της Μ. Ασίας που έχουν λησμονήσει την Ελληνική και μιλούσαν την Τουρκική Γλώσσα.

Ο Νικηφόρος Θεοτόκης και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, με τα εποικοδομητικά τους συγγράμματα που γίνονται ανάγνωσμα στην Εκκλησία, εκεί που οι ολιγογράμματοι ιερείς δεν μπορούσαν να κάνουν κήρυγμα. Όλοι αυτοί οι άλλοι που δεν αναφέρονται εδώ, βοήθησαν στο να ανακοπεί το κύμα των αθρόων εξισλαμισμών και να δημιουργηθεί ως ανάχωμα και τείχος προστασίας η θεία παρεμβολή των νεομαρτύρων.

Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της εκκλησιαστικής καταστάσεως της εποχής εκείνης ήταν η ολιγογραμματοσύνη του κλήρου. Πολλές φορές και των Επισκόπων.

Και ο Μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος (1703-1714) συγγραφέας «Εκκλ/κης Ιστορίας» στην έκκλησή του για την καταπολέμηση της αμάθειας μεταξύ άλλων αναφέρει τα παρακάτω: «...βλέπω ... εις όλα τα μέρη μας και εις τας εγκρίτους πολιτείας, τα οσπήτια, άδεια (από βιβλία) τόσον των κληρικών... από τούς οποίους οι πλείστοι δεν έχουσι παρά ένα ψαλτήρι, και ένα ωρολόγιον πεπαλαιωμένον, και κανένα συναξάρι, ωσάν και εις πολλά αρχοντικά και πραγματευτών οσπήτια... επιθυμούντες να ευρίσκωνται πάνττοε εις την αμάθειαν οπού είναι, και δεν γνωρίζουσιν, ότι δια την αμέλειαν της αναγνώσεως και δια την έλλειψιν των αξιολόγων βιβλίων, ηθικών και ιστορικών, ευρισκόμεθα εις τοιαύτην κατάστασιν αμαθείας»[7].

Αλλά, άλλο ένα χαρακτηριστικό της εποχής, ήταν και η υποβάθμιση της ποιότητας του κλήρου με την έξαρση του φαινομένου της σιμωνίας (της δια χρημάτων χειροτονίας κληρικών) και του κοσμικού τρόπου διαγωγής πολλών κληρικών.

Ως αντίδοτο σε αυτή την ηθική κατάπτωση ήταν το παράδειγμα της αγιοπνευματικής ζωής των Αγίων Κολλυβάδων.

Επίλογος

Σημερα έχουν παρέλθει σχεδόν δύο αιώνες από την διακοπή της «υπέροχης συμβιώσεως» των Ελλήνων με τούς Τούρκους. Σημερα όλοι σχεδόν οι Έλληνες γνωρίζομεν γραφή και ανάγνωση. Περιπατούμε ελεύθερα στούς δρόμους δίχως να κινδυνεύει ανά πάσα στιγμη η ζωη και η τιμή μας. Το ίδιο και τα παιδιά μας. Αν και η διαφορά είναι μεγάλη, όμως δεν συνήλθαμε πλήρως από τις συνέπειες της τραυματικής εκείνης περιόδου. Κληρονομήσαμε οθωμανικές νοοτροπίες όπως το μπαξίς, το ρουσφέτι και την ασυμάζευτη ανοργανωσιά του κράτους μας. Κάποτε ο ελ. Βενιζέλος είχε πει: «Δυστυχώς, κύριοι, ο ελληνικός λαός ζήσας τόσους αιώνας υπό ξένην δουλείαν εσυνήθισε να θεωρή το κράτος εχθρικόν, όπως πράγματι ήτο, ο δε αιών της ελευθερίας δεν κατώρθωσε να του μεταβάλη εντελώς την ψυχολογίαν αυτήν» (Ομιλία Ελ. Βενιζέλου κατά την πρώτη συνεδρίαση του Σ.τ.Ε της 17ης Μαΐου 1929 όπως αποδίδεται στο «Ελεύθερον Βήμα» της 18ης Μαΐου 1929).

Παρά τις αξιόλογες επιδόσεις μεμονωμένων Ελλήνων στις επιστήμες και τον πολιτισμό, όμως η πατρίδα μας έχει παύσει από το 1453 να είναι το επίκεντρο του πολιτισμού.

Τουλάχιστον όμως, είμαστε ελεύθεροι. Και αυτό το οφείλουμε στούς υπέροχους εκείνους ήρωες που αγωνίσθηκαν για του Χριστού την πίστιν την αγίαν και της πατρίδος την ελευθερίαν.

Και αυτοί γαλουχήθηκαν με το πνεύμα της νεοελληνικής αναγεννήσεως των γραμμάτων που συνέβη και με την μέγιστη συμβολή των τιμωμένων σήμερα οσίων πατέρων «Κολυβάδων».

Ας έχουμε την ευχή τους.

[1] Γεώργιος Κεκαυμένος, «Το κρυφό σχολειό και η Ιστορία: Οι πηγές, οι μαρτυρίες, η αλήθεια» Αντίβαρο, Μάρτιος 2008, σελ. 8

[2] Έ.α., σελ. 11

[3] Έ.α., σελ. 5

[4] Έ.α., σελ. 18

[5] Έ.α., σελ. 9-10

[6] Απόστολος Βακαλόπουλος, «Ιστορία του Νέου Ελληνισμού», Θεσσαλονίκη 1973, τ. Δ., σελ. 87

[7] Πρωτ. γεωργίου Μεταλληνού, «Τουρκοκρατία – Οι Έλληνες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία», εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 1988, σελ. 230-231

ΚΥΡΙΑΚΗ της ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 2010

.

 

.

Μ. Βασιλείου: Η ωφέλεια της νηστείας

 .

Η νηστεία είναι πρόσταγμα προφητικό.

1. «Να σαλπίσετε, λέγει, κατά την πρώτη ημέρα του μήνα με την σάλπιγγα, καθώς και κατά την επίσημη ημέρα της μεγάλης εορτής σας» (Ψαλμ. 80, 4).

Αυτό είναι πρόσταγμα προφητικό. Για μας δε από την σάλπιγγα πιο μεγαλόφωνο και από κάθε όργανο μουσικό πιο επίσημο, την αναμενόμενη εορτή των εορτών υποδηλώνουν τα αναγνώσματα (Ησ. 58, 4-6). Διότι εγνωρίσαμε την χάρη των νηστειών από τον Ησαΐα, που απέρριψε μεν τον ιουδαϊκό τρόπο της νηστείας, την δε αληθινή νηστεία σε μας έδειξε. «Να μη νηστεύετε χάριν διαμάχης και έριδος», «αλλά να καταργήσεις κάθε σύνδεσμο αδικίας» (Ησ. 63, 6). Και ο Κύριος λέγει· «να μη γίνεσθε σκυθρωποί, αλλά να νίψεις το πρόσωπό σου, και να αλείψεις το κεφάλι σου» (Ματθ. 6, 16-17). Ας συμπεριφερθούμε λοιπόν, όπως εδιδαχθήκαμε, να μη φαινόμαστε σκυθρωποί για τις ημέρες που έρχονται, αλλά με φαιδρό πρόσωπο προς αυτές, όπως πρέπει στους αγίους, να συμπεριφερόμαστε. Κανείς άκαρδος δεν στεφανώνεται, κανείς κατηφής δεν στήνει τρόπαιο. Να μη σκυθρωπάσεις ενώ δέχεσαι περιποιήσεις. Είναι άτοπο να μη χαιρόμαστε για την υγεία της ψυχής, αλλά να λυπόμαστε με την αλλαγή των τροφών και να φαινόμαστε ότι χαριζόμαστε στην ηδονή της σάρκας, παρά στην επιμέλεια της ψυχής. Διότι ο μεν κορεσμός σταματά την ευχαρίστηση στην κοιλιά, η δε νηστεία ανεβάζει το κέρδος στην ψυχή. Να χαίρεσαι διότι σου έχει δοθεί από τον ιατρό φάρμακο που καταστρέφει την αμαρτία. Διότι όπως ακριβώς στα έντερα των παιδιών τα αναζωογονούμενα σκουλήκια εξαφανίζονται με κάποια δραστικά φάρμακα, έτσι και την αμαρτία, που βρίσκεται στο βάθος της ψυχής, την σκοτώνει η νηστεία που εισχωρεί στην ψυχή, η οποία νηστεία είναι πράγματι αξία του ονόματός της.

Η νηστεία να γίνεται χωρίς υποκρισία. Κάθαρση της ψυχής από τα αμαρτήματα.

2. «Άλειψε το κεφάλι σου και πλύνε το πρόσωπό σου» (Ματθ. 6, 17). Σε μυστήρια σε καλεί ο λόγος. Αυτός που αλείφθηκε εμυρώθηκε· αυτός που ενίφθηκε εκαθαρίσθηκε. Να εννοείς τη νομοθεσία στον εσωτερικό άνθρωπο. Να καθαρίσεις την ψυχή από τα αμαρτήματα. Να χρίσεις το κεφάλι σου με χρίσμα άγιο, για να γίνεις μέτοχός του Χριστού, και έτσι να προσέλθεις στη νηστεία. Να μην αλλοιώσεις το πρόσωπό σου όπως ακριβώς oι υποκριτές. Το πρόσωπο αμαυρώνεται, όταν η εσωτερική διάθεση επισκιάζεται με το επίπλαστο εξωτερικό σχήμα, καλυπτόμενη με το ψεύδος σαν με παραπέτασμα.Υποκριτής είναι αυτός που υποδύεται ξένο πρόσωπο στο θέατρο· ενώ είναι δούλος, πολλές φορές υποδύεται το πρόσωπο του κυρίου, και ενώ είναι πολίτης, το πρόσωπο του βασιλέως. Έτσι και στον βίο αυτό, σαν στη σκηνή της δικής τους ζωής, οι πολλοί παίζουν θέατρο, άλλα μεν φέροντας στην καρδιά, άλλα δε δεικνύοντας φανερά στους ανθρώπους. Να μην αλλοιώνεις λοιπόν το πρόσωπό σου. Όποιος είσαι, τέτοιος να φαίνεσαι· να μην υποκρίνεσαι τον σκυθρωπό, επιδιώκοντας την δόξα από του να φαίνεσαι εγκρατής. Διότι ούτε ευεργεσία που διατυμπανίζεται είναι όφελος, και κανένα κέρδος δεν προέρχεται από νηστεία που δημοσιεύεται. Διότι εκείνα που γίνονται επιδεικτικά δεν προεκτείνουν τον καρπό στη μέλλουσα ζωή, αλλά τον περιορίζουν στον έπαινο των ανθρώπων. Τρέξε λοιπόν με χαρά στη δωρεά της νηστείας. Η νηστεία είναι αρχαίο δώρο· δεν παλαιώνει και δεν γηράσκει, αλλά πάντοτε ανανεούμενο, ανθίζει πάντοτε για να φέρει ώριμους καρπούς.

3. Νομίζεις ότι υπολογίζω την αρχαιότητά της από το νόμο; Η νηστεία είναι παλαιότερη και από το νόμο. Εάν αναμείνεις λίγο, θα βρεις την αλήθεια του λόγου.

Η νηστεία είναι η πρώτη εντολή του Θεού στον Παράδεισο. Η παράβασή της από τους πρωτοπλάστους είναι η πτώση του ανθρωπίνου γένους στην αμαρτία.

Μη νομίζεις ότι η ημέρα του εξιλασμού, που έχει διαταχθεί για τον Ισραήλ τον έβδομο μήνα (Λευϊτ. 16 - 29· 23, 27), την δεκάτη ημέρα του μήνα, αυτή είναι η αρχή της νηστείας. Έλα λοιπόν, βαδίζοντας μέσω της ιστορίας, ερεύνησε την αρχαιότητά της. Διότι δεν είναι νεώτερο το εφεύρημα. Το κειμήλιο είναι των πατέρων. Κάθε τι που είναι αρχαίο, είναι σεβαστό. Να σέβεσαι την παλαιότητα της νηστείας. Είναι συνομήλικη με την ανθρωπότητα· η νηστεία ενομοθετήθηκε στον παράδεισο. Είναι η πρώτη εντολή που έλαβε ο Αδάμ· «από το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού δεν θα φάτε» (Γεν. 2, 17). Το «δεν θα φάγετε» είναι νομοθεσία νηστείας και εγκρατείας. Εάν είχε νηστεύσει από τον καρπό του δένδρου η Εύα, τώρα δεν θα είχαμε ανάγκη από τη νηστεία αυτή. «Διότι δεν έχουν ανάγκη ιατρού οι υγιείς, αλλά οι άρρωστοι» (Ματθ. 9, 12).

Η μετάνοια χωρίς την νηστεία είναι αργή.

Επάθαμε πολλά κακά από την αμαρτία· ας θεραπευθούμε με την μετάνοια. Η μετάνοια δε χωρίς τη νηστεία είναι αργή. «Καταραμένη η γη, αγκάθια και τριβόλια να σου βλαστάνει» (Γεν. 3, 17-18). Επροστάχθηκες να δοκιμάζεσαι, όχι βέβαια να ζεις τρυφηλώς. Με τη νηστεία να εξομολογείσαι στον Θεό. Αλλά και ο τρόπος ζωής στον παράδεισο είναι εικόνα νηστείας, όχι μόνον διότι ο άνθρωπος με το να είναι ομοτράπεζος των αγγέλων κατώρθωνε με την ολιγάρκεια την ομοίωση προς αυτούς, αλλά διότι και όσα ύστερα εφεύρε η διάνοια των ανθρώπων, δεν είχαν επινοηθεί ακόμη από τους τρεφομένους στον παράδεισο· όχι ακόμη οινοποσίες, όχι ακόμη ζωοθυσίες· ούτε όσα θολώνουν τον ανθρώπινο νου.

Με τη νηστεία επανερχόμαστε στον Παράδεισο.

4. Επειδή δεν ενηστεύσαμε, εφύγαμε από τον παράδεισο· ας νηστεύσουμε λοιπόν, για να επανέλθουμε σ  αὐτόν. Δεν βλέπεις τον Λάζαρο, πως με τη νηστεία μπήκε στον παράδεισο; (Λουκ. 16, 20-31). Να μην μιμηθείς την παρακοή της Εύας, να μην παραδεχθείς το φίδι πάλι σαν σύμβουλο, που προτείνει την βρώση, φροντίζοντας για το σώμα.

Στους ασθενείς επιβάλλεται όχι η ποικιλία των φαγητών αλλά η νηστεία και η δίαιτα.

Να μην προφασίζεσαι αρρώστια του σώματος και αδυναμία. Διότι τις δικαιολογίες δεν τις λέγεις σε μένα, αλλά σ  αὐτὸν που γνωρίζει. Πες μου, δεν μπορείς να νηστεύεις; Μπορείς όμως να παραχορταίνεις για όλη τη ζωή και να συντρίβεις το σώμα σου με το βάρος των φαγητών. Και όμως στους ασθενείς όχι ποικιλία φαγητών, αλλά ασιτία και δίαιτα γνωρίζω ότι επιβάλλουν οι ιατροί. Πως λοιπόν συ που μπορείς αυτά, προφασίζεσαι ότι δεν μπορείς εκείνα; Τι είναι ευκολότερο για την κοιλιά, να περάσει τη νύκτα με την λιτότητα της δίαιτας, η με την αφθονία των φαγητών να κείτεται βαρειά; Μάλλον δε μήτε να κείτεται, αλλά να πυκνοστριφογυρίζει παραφορτωμένη και στενοχωρημένη με κίνδυνο να ανοίξει; Εκτός αν πεις ότι οι κυβερνήτες σώζουν ευκολότερα το βαρυφορτωμένο πλοίο από το καλά εφοδιασμένο και ελαφρό. Διότι αυτό μεν το οποίο πιέζεται από το πλήθος του φορτίου, η μικρή τρικυμία το καταβυθίζει, εκείνο δε που έχει σύμμετρα τα εμπορεύματα εύκολα διαπλέει την τρικυμία, επειδή τίποτα δεν το εμποδίζει να ανέβει ευκολότερα. Και τα σώματα λοιπόν των ανθρώπων όταν παραφορτώνονται με τον συνεχή χορτασμό, εύκολα υποκύπτουν στις ασθένειες· όταν δε κάνουν χρήση στερεάς και ελαφράς τροφής, και το αναμενόμενο από τη νόσο κακό ξεφεύγουν, όπως την κακοκαιρία το πλοίο και το ήδη παρόν ενοχλητικό το ξεπερνούν, σαν κάποια έφοδο δίνης. Όμως και η ησυχία κατά την γνώμη σου είναι πιο κουραστική από το τρέξιμο και η ηρεμία από την πάλη, εάν ακριβώς ισχυρίζεσαι ότι και η τρυφή είναι καταλληλότερη από την δίαιτα για τους άσθενεις.

Η πολυτέλεια και η ποικιλία των φαγητών εδημιούργησε τα διάφορα είδη των ασθενειών.

Διότι η δύναμη που κυβερνά τον άνθρωπο την αυτάρκεια και την λιτότητα εύκολα μεν επεξεργάσθηκε και την έκαμε οικεία στο τρεφόμενο· όταν όμως παρέλαβε την πολυτέλεια και ποικιλία των φαγητών, έπειτα επειδή δεν μπόρεσε προς το τέλος να αντέξει, εδημιούργησε τα διάφορα είδη των ασθενειών.

Η νηστεία στην Π. Διαθήκη.

5. Αλλ  ο λόγος ας βαδίζει με την ιστορία, εξετάζοντας την αρχαιότητα της νηστείας. Και όπως όλοι οι άγιοι, σαν κάποια πατρική κληρονομιά, την εκληρονόμησαν, έτσι την διαφύλαξαν, παραδίνοντας ο πατέρας στο παιδί, απ  ὅπου και σε μας διαδοχικά διασώθηκε το κτήμα. Δεν υπήρχε στον παράδεισο οίνος· όχι ακόμη ζωοθυσίες· όχι ακόμη κρεοφαγίες. Μετά τον κατακλυσμό ο οίνος· μετά τον κατακλυσμό, «να τρώγετε από όλα, σαν χλωρά χορτάρια» (Γεν. 9, 3). Όταν απορρίφθηκε η τελείωση, τότε επιτράπηκε η απόλαυση. Δείγμα δε της απειρίας του οίνου ο Νώε που αγνοούσε την χρήση του οίνου. Διότι ακόμη δεν είχε εισέλθει στη ζωή, ούτε είχε χρησιμοποιηθεί στις συναναστροφές των ανθρώπων. Επειδή ούτε άλλον είχε δει, ούτε ο ίδιος εδοκίμασε, περιέπεσε απρόσεκτα στη μέθη του οίνου.

«Διότι εφύτευσε άμπελο ο Νώε, και ήπιε από το γέννημα του καρπού και εμέθυσε» (Γεν. 9, 20-21)· όχι διότι ήταν μέθυσος, αλλά διότι δεν εγνώριζε την μέτρια πόση. Τόσον το εύρημα της οινοποσίας είναι νεώτερο από τον παράδεισο, και τόσον παλαιός ο σεβασμός της νηστείας. Αλλά εγνωρίσαμε ότι και ο Μωύσης με τη νηστεία επλησίασε το όρος (Έξοδ. 24, 18). Διότι δεν θα αποτολμούσε ενώ εκάπνιζε η κορυφή, ούτε θα είχε το θάρρος να εισέλθει στον γνόφο, εάν δεν είχε οπλισθεί με το όπλο της νηστείας. Με τη νηστεία υποδέχθηκε το νόμο που εγράφη με το δάκτυλο του Θεού στις πλάκες. Και επάνω μεν η νηστεία έγινε πρόξενος της νομοθεσίας, κάτω δε η γαστριμαργία τους εξέτρεψε σε ειδωλολατρεία. «Διότι εκάθισε o λαός για να φάει και να πιεί, και εσηκώθηκαν μετά για να διασκεδάσουν» (Έξοδ. 32,6).

Η μέθη καταστρέφει την πνευματικότητα του ανθρώπου.

Σαράντα ημερών προσμονή με νηστεία και προσευχή του δούλου του Θεού την αχρήστευσε μία oινοποσία. Διότι αυτές τις πλάκες που έλαβε η νηστεία με το δάκτυλο του Θεού γραμμένες, αυτές η μέθη εκομμάτιασε, διότι ο προφήτης δεν έκρινε άξιο να νομοθετείται μέθυσος λαός από τον Θεό. Σε μία φευγαλέα στιγμή, με την γαστριμαργία, ο λαός εκείνος που είχε γνωρίσει τον Θεό με τα πιο μεγάλα θαύματα, εκυλίσθηκε στην ειδωλολατρική τρέλα των Αιγυπτίων. Σύγκρινε και τα δυό· πως δηλαδή η νηστεία οδηγεί στο Θεό και πως η τρυφή προδίδει την σωτηρία. Κατέβα, βαδίζοντας τον δρόμο προς τα κάτω.

Τα ευεργετικά αποτελέσματα της νηστείας στην Παλαιά και Κ. Διαθήκη.

6. Τι εβεβήλωσε τον Ησαύ και τον έκαμε δούλο του αδελφού του; Δεν ήταν ένα φαγητό, για το οποίο επώλησε τα πρωτοτόκια; (Γεν. 25, 30-34). Τον δε Σαμουήλ δεν τον εχάρισε στην μητέρα του η προσευχή με τη νηστεία; (Α´ Βασιλ.1, 13-16). Τι έκαμε τον Σαμψών ακαταμάχητο και μεγάλο ήρωα; Δεν ήταν η νηστεία με την οποία συνελήφθη στην κοιλιά της μητέρας του; (Κριτ. 13, 14). Η νηστεία τον εγέννησε, η νηστεία τον εθήλασε, η νηστεία τον έκαμε άνδρα, που την διέταξε ο άγγελος στην μητέρα του. «Δεν πρέπει να φάει κανένα από τα προϊόντα της αμπέλου, και οίνο και σίκερα [μεθυστικά ποτά] να μην πιεί» (Κριτ. 13, 14). Η νηστεία γεννά προφήτες, δυναμώνει δυνατούς· η νηστεία κάνει σοφούς τους νομοθέτες, είναι καλό φυλακτήριο της ψυχής, στο σώμα ασφαλής σύνοικος, όπλο στους ανδρείους, γυμναστήριο στους αθλητές. Αυτή αποκρούει τους πειρασμούς· αυτή προετοιμάζει προς την ευσέβεια, συγκάτοικος της νηφαλιότητας, δημιουργός της σωφροσύνης. Στους πολέμους κάνει ανδραγαθήματα, στην ειρήνη διδάσκει την ησυχία. Τον ναζιραίο [αφιερωμένος στον Θεό για 30 ημέρες με αποχή φαγητών και ποτών. Ισόβιοι ναζιραίοι ήταν ο Σαμψών, Σαμουήλ, Ιωάννης ο Πρόδρομος, Ιάκωβος ο Αδελφόθεος. Στον χριστιανισμό ναζιραίοι καλούνται οι Μοναχοί] αγιάζει, και κάνει τέλειο τον ιερέα. Διότι δεν είναι δυνατόν χωρίς νηστεία να αποτολμήσει την ιερουργία· όχι μόνον τώρα στην μυστική και αληθινή λατρεία, αλλά και στην τυπική που γινόταν κατά τον (Μωσαϊκό) νόμο. Αυτή έκαμε τον Ηλία θεατή του μεγάλου θεάματος· διότι αφού επί σαράντα ημέρες με νηστεία καθάρισε την ψυχή, έτσι καταξιώθηκε να δει στο σπήλαιο του Χωρήβ (Γ' Βασιλ. 19, 8-13), όσον είναι δυνατόν στον άνθρωπο να δει, τον Κύριο. Νηστεύοντας έδωσε πίσω στην χήρα το παιδί της, αφού αποδείχθηκε ισχυρός με τη νηστεία κατά του θανάτου. Από στόμα που ενήστευε εβγήκε η φωνή που εσταμάτησε για τον παράνομο λαό τη βροχή του ουρανού για τρία χρόνια και έξι μήνες. Διότι για να μαλακώσει την αδάμαστη καρδιά των σκληροτραχήλων, επροτίμησε και τον εαυτό του στην κακοπάθεια να τον καταδικάσει μαζί με τους άλλους. Για τούτο «ζει Κύριος, είπε, δεν θα υπάρξει στη γη νερό, παρά μόνο με τον λόγο μου» (Γ' Βασιλ. 17, 1). Και έφερε σ όλο τον λαό νηστεία με την πείνα, για να επανορθώσει την κακία που είχε προέλθει από την τρυφή και την μαλθακή ζωή. Τι λογής δε υπήρξε ο βίος του Ελισσαίου; Πως μεν εφιλοξενήθηκε από την Σουναμίτιδα; Πως δε ο ίδιος εδεχόταν τους προφήτες; Δεν έκανε την φιλοξενία με άγρια λάχανα και λίγο αλεύρι; (Δ' Βασιλ. 4, 42-44). Κι έτσι κάποτε με τα χόρτα είχε μαζευτεί και αγριοκολοκύθι, ώστε να κινδυνεύουν αυτοί που θα έτρωγαν, εάν με την ευχή του νηστευτή δεν είχε αχρηστευθεί το δηλητήριο. Και γενικώς, θα μπορούσες να βρεις τη νηστεία να χειραγωγεί όλους τους αγίους στην κατά Θεόν πολιτεία. Υπάρχει κάποιο είδος αντικειμένου, που ονομάζουν αμίαντο, άφθορο στη φωτιά, που όταν μεν τίθεται στην φλόγα φαίνεται ότι έχει απανθρακωθεί, όταν δε το βγάζουν από τη φωτιά, σαν να έχει λευκανθεί στο νερό, γίνεται καθαρότερο. Τέτοια ήταν τα σώματα των τριών εκείνων παίδων της Βαβυλώνος, που είχαν τον αμίαντο από τη νηστεία (Δανιήλ 1, 8-16). Διότι στη μεγάλη φλόγα της καμίνου, σαν να ήσαν κατά την φύση από χρυσό, απεδεικνύοντο ανώτεροι από την βλάβη της φωτιάς. Δηλαδή απεδεικνύοντο πιο δυνατοί και από τον χρυσό· διότι δεν τους έλυωνε αυτούς η φωτιά, αλλά τους φύλαγε ακέραιους. Και όμως τίποτε δεν θα συγκρατούσε τότε την φλόγα εκείνη, που την έτρεφαν νάφθα και πίσσα και κληματίδες, ώστε αυτή να εξαπλώνεται σαρανταεννέα πήχεις, και κατατρώγοντας τα γύρω απ  αυτήν πολλούς από τους Χαλδαίους να καταφάγει. Εκείνη λοιπόν την πυρκαγιά καταπατούσαν oι παίδες, αφού εισήλθαν με νηστεία, αναπνέοντας έτσι στην ορμητική φωτιά σαν λεπτή αύρα και δροσερή. Διότι η φωτιά ούτε τις τρίχες δεν επείραξε, επειδή τις είχε εκθρέψει η νηστεία (Δανιήλ 3, 24- 33).

7. Και ο Δανιήλ, ο άνδρας των επιθυμιών, αυτός που τρεις εβδομάδες δεν έφαγε ψωμί και δεν ήπιε νερό (Δανιήλ 10, 2-3) εδίδαξε και τα λιοντάρια να νηστεύουν, όταν κατέβηκε στο λάκκο (Δανιήλ 6, 16-22). Διότι σαν από πέτρα η χαλκό η κάποια άλλη στερεά ύλη να ήταν κατασκευασμένος, τα λιοντάρια δεν μπορούσαν να μπήξουν τα δόντια τους. Έτσι η νηστεία, αφού εδυνάμωσε το σώμα του ανδρός όπως η βαφή το σίδηρο, το έκανε αδάμαστο στα λιοντάρια· διότι δεν άνοιγαν το στόμα κατά του αγίου. Η νηστεία «έσβησε την δύναμη της φωτιάς, έφραξε τα στόματα των λιονταριών» (Εβρ. 11, 33-34).

Τα αγαθά της νηστείας.

Η νηστεία αναπέμπει την προσευχή στον ουρανό, με το να γίνεται σ  αυτόν κατά κάποιο τρόπο φτερό προς την άνω πορεία της. Η νηστεία είναι προκοπή των οίκων, υγείας μητέρα, νεότητος παιδαγωγός, στολίδι στους γέροντες, καλή συνοδοιπόρος στους πεζοπόρους, ασφαλής ομόσκηνος στους συγκατοίκους. Ο άνδρας δεν υποψιάζεται κίνδυνο του γάμου, όταν βλέπει την γυναίκα να ζει με τη νηστεία. Δεν λυώνει η γυναίκα από την ζηλοτυπία, όταν βλέπει τον άνδρα να νηστεύει. Ποιός εζημίωσε το σπίτι του με τη νηστεία; Υπολόγισε σήμερα τα πράγματα του σπιτιού και υπολόγισε τα και μετά· δεν θα λείψει τίποτε με τη νηστεία από τα υπάρχοντα στο σπίτι. Κανένα ζώο δεν βγάζει κραυγές θανάτου, πουθενά αίμα, πουθενά απόφαση, που υπαγορεύεται κατά των ζώων από την άκαμπτη κοιλιά. Έχει σταματήσει το μαχαίρι των μαγείρων· το τραπέζι αρκείται στα πρόχειρα. Το Σάββατο εδόθηκε στους Ιουδαίους, «για να αναπαυθεί, λέγει, το υποζύγιό σου και o δούλος σου» (Έξοδ. 20, 10).

Ομιλεί για τις 5 εβδομάδες της Μ. Τεσσαρακοστής.

Ας γίνει η νηστεία ανάπαυση από τους συνεχείς κόπους στους υπηρέτες που υπηρετούν καθ  όλο το έτος. Ανάπαυσε τον μάγειρά σου, δώσε άδεια στον τραπεζοκόμο, σταμάτησε το χέρι του κεραστή, ας σταματήσει κάποτε και ο παρασκευαστής των ποικίλων γλυκισμάτων. Ας ησυχάσει κάποτε και το σπίτι από τους μύριους θορύβους, και από τον καπνό και την τσίκνα και από αυτούς που ανεβοκατεβαίνουν και που υπηρετούν σαν αμείλικτη κυρία την κοιλιά. Πάντως κάποτε και οι φοροεισπράκτορες επιτρέπουν για λίγο στους υποχειρίους τους να ζήσουν ελεύθερα. Ας δώσει κάποια ανάπαυλα και η κοιλιά στο στόμα, ας κάμει για μας πενθήμερες ανακωχές, αυτή που πάντοτε απαιτεί και ουδέποτε σταματά, αυτή που σήμερα παίρνει και αύριο λησμονεί. Όταν χορτάσει, φιλοσοφεί περί εγκρατείας, όταν αδειάσει λησμονεί τις φιλοσοφικές δοξασίες.

8. Η νηστεία δεν γνωρίζει την φύση του δανείου· δεν μυρίζει από τόκους η τράπεζα του νηστευτή· δεν πνίγουν το ορφανό παιδί οι πατρικοί τόκοι του νηστευτή, σαν φίδια περιπλεκόμενα. Και διαφορετικά η νηστεία γίνεται αφορμή για ευφροσύνη. Διότι όπως η δίψα γλυκό το ποτό καθιστά, και η πείνα που προκλήθηκε κάνει ευχάριστο το τραπέζι, έτσι και την απόλαυση των φαγητών φαιδρύνει η νηστεία. Διότι με το να παρεμβληθεί στο μέσο και να διακόψει την συνέχεια της τρυφής, θα κάμει ώστε να σου φανεί η λήψη της τροφής επιθυμητή σαν απόδημη. Ώστε εάν θέλεις για τον εαυτό σου να ετοιμάσεις επιθυμητή τράπεζα, δέξου την μεταβολή που προέρχεται από τη νηστεία. Συ δε περικυκλωμένος πάρα πολύ από την τρυφή, έχεις ξεχάσει τον εαυτό σου αμαυρώνοντας την απόλαυση και από φιληδονία εξαφανίζοντας την πραγματική ευχαρίστηση. Διότι, τίποτε δεν υπάρχει τόσον επιθυμητό, ώστε να μην καταφρονείται με την συνεχή απόλαυση. Εκείνων δε που είναι σπάνια η απόκτηση, αυτών η απόλαυση γίνεται περισπούδαστη. Έτσι και ο κτίστης μας επενόησε με την ποικιλία στη ζωή να παραμένει σε μας η χάρη αυτών που έχουν δοθεί. Δεν βλέπεις ότι και ο ήλιος είναι λαμπρότερος μετά την νύκτα; Και η αγρυπνία γλυκύτερη μετά τον ύπνο; Και η υγεία πιο επιθυμητή μετά την πείρα των αντιθέτων; Και η τράπεζα λοιπόν είναι πιο ευχάριστη μετά τη νηστεία· όμοια μεν στους πλουσίους και σ αυτούς που παρέχουν πλούσια γεύματα και στους λιτούς και στους πρόχειρους κατά την δίαιτα.

9. Να φοβάσαι το παράδειγμα του πλουσίου. Εκείνον παρέδωσε στο πυρ η συνεχής τρυφή. Διότι αν και δεν κατηγορήθηκε για αδικία, αλλά για τρυφηλή ζωή, ετηγανιζόταν στην φλόγα της καμίνου. Για να σβήσουμε λοιπόν το πυρ εκείνο, χρειάζεται νερό. Και όχι μόνον για τα μέλλοντα πράγματα είναι ωφέλιμος η νηστεία, αλλά και σ  αυτή την σάρκα πιο επωφελής. Διότι oι μεγάλες παχυσαρκίες έχουν υποτροπές και μεταπτώσεις, όποτε η φύση κάμπτεται και αδυνατεί να σηκώσει το βάρος της παχυσαρκίας.

Η αξία του νερού για την υγεία.

Πρόσεχε μη τυχόν τώρα, αποστρεφόμενος το νερό, επιθυμήσεις ύστερα μία σταγόνα, όπως και ο πλούσιος (Λουκ. 16, 24). Κανείς δεν εμέθυσε από το νερό. Κανενός δεν επόνεσε το κεφάλι διότι εβαρύνθηκε από το νερό. Κανείς δεν εχρειάσθηκε ξένα πόδια πίνοντας νερό. Κανενός τα πόδια δεν εδέθησαν, κανενός τα χέρια δεν αχρηστεύθηκαν, ποτιζόμενα με νερό. Διότι η ελαττωματική πέψη, που ακολουθεί αναγκαστικά στους ζώντες με τρυφηλότητα, αυτή φέρνει τα φοβερά νοσήματα στα σώματα. Το χρώμα του νηστεύοντος σεμνό, δεν κοκκινίζει αδιάντροπα, αλλά είναι στολισμένο με την σώφρονα χλωμάδα· οφθαλμός πράος, βάδισμα σεμνοπρεπές, πρόσωπο σοβαρό που δεν ασχημίζει με το ακόλαστο γέλιο, λόγια μετρημένα, καρδιά καθαρή. Θυμήσου τους αγίους όλων των αιώνων, «για τους οποίους δεν ήταν άξιος ο κόσμος» που εγύριζαν «φορώντας δέρματα προβάτων και δέρματα γιδιών, έχοντας στερήσεις, θλίψεις, κακουχίες» (Εβρ.11, 37-38). Εκείνων να θυμάσαι την διαγωγή, εάν ακριβώς επιζητείς να είσαι με το μέρος τους.

Παραδείγματα νηστείας, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ο Κύριος και ο Απόστολος Παύλος.

Τι ανάπαυσε τον Λάζαρο στους κόλπους τον Αβραάμ; Όχι η νηστεία; Η ζωή δε του Ιωάννου υπήρξε μια συνεχής νηστεία· ο οποίος δεν είχε κρεββάτι, ούτε τραπέζι, ούτε καλλιεργήσιμη γη, ούτε βόδι για όργωμα, ούτε αρτοποιό, ούτε τίποτε άλλο από τα πράγματα της ζωής. Για τούτο «μεταξύ των γεννηθέντων από τις γυναίκες μεγαλύτερος δεν έχει αναφανεί άλλος από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή» (Ματθ. 11, 11). Τον Παύλο μαζί με τα άλλα και η νηστεία, που απαρίθμησε στα καυχήματα για τις θλίψεις του, τον ανέβασε στον τρίτο ουρανό (Β' Κορινθ. 11, 27· 12, 2). Ο πρώτος δε για όσα έχουμε πει, ο Κύριός μας, αφού οχύρωσε με νηστεία την σάρκα, που επήρε για χάρη μας, έτσι εδέχθηκε σ  αυτό (Ματθ. 4, 2) του διαβόλου τις προσβολές, και για να μας διδάσκει να ετοιμαζόμαστε με νηστείες και να γυμναζόμαστε για τους αγώνες κατά των πειρασμών, και για να προσφέρει στον αντίπαλο με την στέρηση κατά κάποιο τρόπο λαβή. Απρόσιτος θα ήταν σ  αυτόν λόγω του ύψους της θεότητος, εάν με την φτώχεια δεν είχε κατεβή προς το ανθρώπινο. Επανερχόμενος λοιπόν στους ουρανούς, έφαγε, για να πιστοποιήσει την φύση του αναστάντος σώματος. Συ δε παραπαχαίνοντας τον εαυτό σου και όντας πολύσαρκος, δεν γίνεσαι μαλθακός; Εξασθενίζοντας δε το νου με ατροφία, για τα σωτήρια και ζωοποιά διδάγματα μπορείς να μιλήσεις; Η αγνοείς ότι, όπως σε πολεμική παράταξη, η συμμαχία με τον άλλον φέρνει την ήττα του αντιπάλου, έτσι και αυτός που συμμαχεί με την σάρκα, ανταγωνίζεται το πνεύμα και αυτός που πηγαίνει με την παράταξη του πνεύματος υποδουλώνει την σάρκα; «Διότι αυτά μεταξύ τους είναι αντίθεται» (Γαλατ. 5, 17). Ώστε, εάν θέλεις να κάνεις ισχυρό το νου, να δαμάσεις την σάρκα με τη νηστεία. Διότι αυτό είναι εκείνο που λέγει ο απόστολος· ότι «όσον ο εξωτερικός άνθρωπος φθείρεται, τόσον ο εσωτερικός ανακαινίζεται» (Β' Κορ. 4,16)· και το· «όταν ασθενώ, τότε είμαι δυνατός» (Β' Κορ. 12, 10). Δεν θα περιφρονήσεις τα φαγητά που χάνονται; Δεν θα επιθυμήσεις την τράπεζα της βασιλείας, την οποία εξάπαντος η εδώ νηστεία θα εξωραΐσει; Αγνοείς ότι με την αμετρία του χορτασμού ετοιμάζεις για τον εαυτό σου παχύ τον βασανιστή σκώληκα; Διότι ποιός απ  αυτούς που ζουν με πλούσια τροφή και διαρκή τρυφή εδέχθηκε κάποια κοινωνία πνευματικού χαρίσματος; Ο Μωυσής για να λάβει δεύτερη νομοθεσία εχρειάσθηκε μία ακόμη δεύτερη νηστεία. Στους Νινευίτες, εάν και τα ζώα δεν είχαν νηστεύσει, δεν θα είχαν διαφύγει την απειλή της καταστροφής (Ιωνάς 3, 4-10). Ποίων τα σώματα έπεσαν στην έρημο; (Εβρ. 3, 17). Όχι αυτών που επιζητούσαν την κρεοφαγία; (Αριθμ.11, 33). Εκείνοι μεν έως ότου είχαν αρκεσθεί στο μάννα και στο νερό που βγήκε από την πέτρα, ενικούσαν τους Αιγυπτίους, περπατούσαν μέσα από την θάλασσα. «Δεν υπήρχε στις φυλές τους κανένας που δεν μπορούσε να περπατήσει» (Ψαλμ. 104, 37)· επειδή δε εθυμήθηκαν τα κρέατα στους λέβητες (Έξοδ.16, 3) και εστράφησαν με τις επιθυμίες τους στην Αίγυπτο, δεν είδαν την γη της επαγγελίας.

Η πολυφαγία ατονεί την πνευματικότητα του ανθρώπου.

Δεν φοβείσαι το παράδειγμα; Δεν φρίττεις για την πολυφαγία, μήπως σε αποκλείσει από τα ελπιζόμενα αγαθά; Αλλ  ούτε ο σοφός Δανιήλ θα έβλεπε τα οράματα, εάν με τη νηστεία δεν έκανε καθαρότερη την ψυχή. Διότι από την παχειά τροφή κατά κάποιο τρόπο καπνώδεις αναθυμιάσεις ανερχόμενες, σαν πυκνό σύννεφο, διακόπτουν τις ελλάμψεις που έρχονται από το Άγιο Πνεύμα στο νου. Εάν δε και αγγέλων υπάρχει κάποια τροφή, είναι ο άρτος, καθώς λέγει ο προφήτης· «άρτον αγγέλων [«Είναι η λογική και ουράνιος δύναμη που διατρέφονται οι άγγελοι», εξηγεί ο Μ. Αθανάσιος (βλέπε τόμος 6ος σελ. 262. Ε.Π.Ε.). Δεν έχει καμμία σχέση με την υλική τροφή του ανθρώπου] έφαγεν ο άνθρωπος» (Ψαλμ. 77, 25). Όχι κρέας, ούτε οίνος, ούτε όσα είναι στην φροντίδα των δούλων της κοιλιάς. Η νηστεία είναι όπλο για την εκστρατεία κατά των δαιμόνων. «Διότι το γένος αυτό δεν εξέρχεται, παρά μόνον με την προσευχή και τη νηστεία» (Μαρκ. 9, 28).

Η εγκράτεια δεν υπάρχει χωρίς τη νηστεία.

Και τα μεν αγαθά που προέρχονται από τη νηστεία είναι τόσα πολλά· ο δε κορεσμός είναι η αρχή των πτώσεων. Διότι συγχρόνως εισορμά με την τρυφή και την μέθη και τα ποικίλα καρυκεύματα κάθε είδος κτηνώδους ακολασίας. Απ  ἐδῶ οι άνθρωποι γίνονται ίπποι θηλυμανείς» (Ιερεμ. 5, 8) από τον οίστρο της τρυφής που γεννάται στην ψυχή. Οι διαστροφές της φύσεως προέρχονται από τους μεθύσους, που επιζητούν την μεν γυναίκα στον άνδρα, τον δε άνδρα στην γυναίκα. H νηστεία όμως γνωρίζει όρια και στα έργα του γάμου και τιμωρώντας την αμετρία των επιτρεπομένων από το νόμο, επιφέρει σύμφωνη ανάπαυλα, για να αφιερωθούν στην προσευχή (Α´ Κορ. 7, 5).

Η αληθινή νηστεία είναι αποξένωση από τα κακά.

10. Μη λοιπόν περιορίζεις το καλό της νηστείας στην αποχή μόνον από τα φαγητά. Διότι η αληθινή νηστεία είναι αποξένωση από τα κακά. «Να λύσεις τα δεσμά της αδικίας» (Ησ. 63, 6)· συγχώρησε τον πλησίον για την λύπη, συγχώρησε τον για τα χρέη. «Να μη νηστεύετε χάριν διαμάχης και φιλονικίας» (Ησ. 63, 4). Δεν τρώγεις κρέατα, αλλά τρώγεις τον αδελφό σου. Δεν πίνεις οίνο, αλλά δεν είσαι εγκρατής στις ύβρεις. Περιμένεις το βράδυ για να λάβεις τροφή, αλλά ξοδεύεις την ημέρα στα δικαστήρια. «Αλλοίμονο σ  αυτούς που δεν μεθούν με κρασί» (Ησ. 28, 1).

Τι είναι ο θυμός, η λύπη και ο φόβος.

Ο θυμός είναι η μέθη της ψυχής, διότι την κάνει παράφρονα όπως ο οίνος. Η λύπη είναι μέθη και αυτή, διότι καταπνίγει την διάνοια. Ο φόβος είναι άλλη μέθη, όταν συμβαίνει εκεί που δεν πρέπει. «Διότι, από τον φόβο, λέγει, του εχθρού να απαλλάξεις την ψυχή μου» (Ψαλμ.63, 2). Και γενικά, καθένα από τα πάθη που παραλογίζει το νου δικαίως θα ονομαζόταν μέθη. Σκέψου, παρακαλώ, τον οργιζόμενο πως μεθά από το πάθος. Δεν είναι ο ίδιος κύριος του εαυτού του· αγνοεί τον εαυτό του, αγνοεί τους παρόντες, σαν να μάχεται μέσα στη νύχτα τα πιάνει όλα, σκοντάφτει σ  όλα, δεν ξέρει τι λέγει, είναι δυσκολοσυγκράτητος, υβρίζει, κτυπά, απειλεί, ορκίζεται, κραυγάζει, ξεσχίζεται. Απόφυγε αυτή την μέθη, μήτε να καταδεχθείς την μέθη από τον οίνο. Να μην περιφρονήσεις την υδροποσία από την οινοποσία. Να μην σε οδηγήσει η μέθη στη νηστεία. Δεν υπάρχει είσοδος στη νηστεία από την μέθη· ούτε βέβαια από την πλεονεξία στην δικαιοσύνη, ούτε από την ακολασία στη σωφροσύνη, ούτε, για να πω γενικά, από την κακία στην αρετή. Άλλη είναι η θύρα για τη νηστεία.

Η μέθη εισάγει στην ακολασία και η εγκράτεια στη νηστεία.

Η μέθη εισάγει στην ακολασία, και η εγκράτεια στη νηστεία. Ο αθλητής προγυμνάζεται, ο νηστευτής προεγκρατεύεται. Μη θέτεις την μέθη προ των πέντε ημερών, σαν να εκδικείσαι τις ημέρες, ούτε σαν να εξαπατάς με σοφίσματα του νομοθέτη. Καθ  όσον μάλιστα ανώφελα κοπιάζεις, το μεν σώμα να διαλύεις, ούτε δε να παρηγορείσαι για την στέρηση. Η αποθήκη είναι αναξιόπιστη, αντλείς σε τρυπημένο πιθάρι. Διότι ο μεν οίνος διαρρέει, τρέχοντας τον ίδιο δρόμο, η δε αμαρτία παραμένει. Ο δούλος δραπετεύει όταν τον κτυπά ο κύριος, συ όμως παραμένεις στον οίνο, που καθημερινά σου κτυπά το κεφάλι; Μέτρο άριστό της χρήσεως του οίνου, η ανάγκη του σώματος (Α' Τιμ. 5, 23). Εάν δε φύγεις έξω από τα όρια, αύριο θα είσαι με βαρύ κεφάλι, θα χάσκεις, θα ζαλίζεσαι, θα μυρίζεις κρασίλα· όλα θα σου φαίνονται ότι γυρίζουν, όλα ότι κλονίζονται. Η μέθη βέβαια ύπνο μεν φέρει, αδελφό του θανάτου, εγρήγορση δε που μοιάζει με όνειρα.

11. Άραγε γνωρίζεις ποιός είναι αυτός που πρόκειται να υποδεχθείς; Αυτός που μας υποσχέθηκε, ότι «εγώ και ο πατέρας θα έλθουμε, σ  αυτόν και θα κατοικήσουμε μαζί» (Ιω. 14, 23). Γιατί λοιπόν δείχνεις προτίμηση στη μέθη και κλείνεις την είσοδο στον Δεσπότη; Γιατί προτρέπεις τον εχθρό να προκαταλάβει τα οχυρώματά σου; Η μέθη δεν υποδέχεται τον Κύριο· η μέθη απομακρύνει το άγιο Πνεύμα. Διότι ο μεν καπνός αποδιώχνει τις μέλισσες, η κραιπάλη αποδιώχνει τα πνευματικά χαρίσματα.

Η κοινωνική σημασία της νηστείας.

Η νηστεία είναι η ευπρέπεια της πόλεως, η σταθερότητα της αγοράς, η ειρήνη των σπιτιών, η σωτηρία των υπαρχόντων. Θέλεις να δεις την μεγαλοπρέπειά της; Σύγκρινε, παρακαλώ, την σημερινή εσπέρα με την αύριο και θα δεις να μεταπίπτει η πόλη από την ταραχή και την ζάλη σε βαθειά γαλήνη. Εύχομαι δε η σημερινή να μοιάζει με την αυριανή κατά την σεμνότητα και η αυριανή να μην υπολείπεται σε φαιδρότητα από την σημερινή. Ο δε Κύριος που μας οδήγησε σ  αυτή την περίοδο του χρόνου, είθε να μας χαρίσει, κατά κάποιο τρόπο σαν αγωνιστές, αφού επιδείξουμε στους προκαταρκτικούς αγώνες την στερεότητα και την δύναμη της καρτερίας, να φθάσουμε και στην κυρία ημέρα των στεφάνων· τώρα μεν της αναμνήσεως του πάθους του Σωτήρος, στον μέλλοντα δε αιώνα, της ανταποδόσεως αυτών που έχουμε εμείς ζήσει κατά την δίκαιη κρίση αυτού του Χριστού, διότι σ  αυτόν ανήκει η δόξα στους αιώνες. Αμήν.

Θεοφάνεια των Γνησίων Ορθοδόξων 2010

.

H συνοδική τελετή καταδύσεως του Τιμίου Σταυρού, κατά την ημέραν των Θεοφανείων, στο κεντρικό Λιμάνι του Πειραιά, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πειραιώς & Σαλαμίνος κ. Γεροντίου.

.

.

Ισλάμ και Ευρώπη

 ΤΟΥ ΖΗΣΗ ΤΣΙΟΤΡΑ, ΘΕΟΛΟΓΟΥ- ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥ


Το άρθρο αυτό γράφτηκε εξ’ αφορμής ενός άρθρου που δημοσιεύθηκε στο «Ορθόδοξο Τύπο» προσφάτως, από τον Σεβ. Μητροπολίτη Λεοντοπόλεως Διονύσιο, με τον τίτλο «Ισλάμ». Το πρώτο μέρος του άρθρου ήταν σφριγηλό και ρωμαλέο, το δεύτερο όμως μέρος δυστυχώς κατέληξε στην δικαίωση του Οικουμενισμού, ακόμη και στο επίπεδο των διαθρησκειακών διαλόγων, με επιχειρήματα αληθοφανή και συμβατά με το σημερινό κοινωνικό γίγνεσθαι. Θεωρήσαμε, λοιπόν, αναγκαίο να το αναδιατάξουμε και να το ξαναπαρουσιάσουμε με ορθόδοξο φρόνημα. Πιστεύουμε ότι οι συνειδήσεις των Ιεραρχών έχουν πάθει καθίζηση και για το λόγο αυτό τοποθετούμαστε όπως οι σεπτοί μας Άγιοι πατέρες μας έχουν διδάξει.

Τα τελευταία χρόνια έχει εμφανισθεί στη διεθνή πολιτική σκηνή ένα ρεύμα υπέρ του Μουσουλμανικού κόσμου. Το Ισλάμ προωθείται κυρίως από την αμερικάνικη πολιτική και η Τουρκία έχει την αμέριστη συμπαράστασή της για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πολιτικές αυτές επιλογές της επηρεάζουν βαθύτατα την Ευρώπη και τις κοινωνίες των κρατών μελών της. Η μετανάστευση των τελευταίων ετών έχει λάβει μορφή χιονοστιβάδας. Μουσουλμανικοί πληθυσμοί έχουν κατακλύσει την Ευρώπη και το φοβερότερο, χριστιανικοί πληθυσμοί της ασπάζονται το Ισλάμ. Τι είναι όμως το Ισλάμ και πόσο επικίνδυνο είναι για την Ευρώπη και τον άνθρωπο γενικότερα;Θα καταδείξουμε στο άρθρο αυτό για τον Ισλαμισμό την διδασκαλία του, τους κινδύνους του, την εύκολη και γρήγορη επέκτασή του και κατόπιν θα αξιολογήσουμε βάση αυτών, τον διάλογο που έχουν ανοίξει οι θρησκευτικοί ηγέτες του Χριστιανισμού με τον ισλαμικό κόσμο.

Η διάδοση της Μουσουλμανικής θρησκείας στις σημερινές εκκοσμικευμένες χριστιανικές κοινωνίες γίνεται με έναν τρόπο εύκολο διότι δεν απαιτεί από τους ανθρώπους αυταπάρνηση, προσφορά και θυσίες. Ο Χριστιανισμός αντίθετα επιζητεί από τους πιστούς του αλλαγή τρόπου ζωής, μια πνευματική αναγέννηση και απάρνηση της υλοφροσύνης. Ο προσερχόμενος στον Μουσουλμανισμό, αρκεί να πιστέψει στον Αλλάχ (θεό) και στην αποστολή του Μωάμεθ, ως τον προφήτη του θεού. Την πίστη του αυτή, θα την ομολογήσει τρεις φορές και κατόπιν θα ακολουθήσει ορισμένα καθήκοντα, που επιβάλλει το Κοράνιον. Ο Μουσουλμανισμός είναι μία θρησκεία με πολύ μικρές απαιτήσεις. Είναι εύκολη στην τήρηση των εντολών και ικανοποιεί τις υλικές επιθυμίες του ανθρώπου. Έτσι εξηγείται και η γρήγορη διάδοσή του ανάμεσα στους αραβικούς λαούς και στον κόσμο της Δύσης τα τελευταία χρόνια.

Η είσοδος της Τουρκίας στην Ενωμένη Ευρώπη, αποτελεί κίνδυνο δια την Χριστιανικήν Ευρώπην διότι είναι ένα πολυάριθμο Μουσουλμανικό κράτος.Οι ηθικές ιδέες του Ισλαμισμού δεν διακρίνονται για την πρωτοτυπία τους και δεν γίνονται εμπόδιο για εκείνους, που θέλουν να ζήσουν «ελεύθερα» και μία ζωή χαλαρή και υλιστική. Ακόμη και την ουράνια ζωή, στον Παράδεισο, τη συνδέουν με υλικές απολαύσεις. Επιτρέπουν την αρπαγή και την λεηλασία κατά τους ιερούς πολέμους εναντίον των απίστων. Αναγνωρίζουν την δουλεία και δέχονται το εύκολο διαζύγιο, μόνο από τον άνδρα. Δίδουν το δικαίωμα στον άνδρα να έχει τέσσερις γυναίκες, ενώ ο Μωάμεθ είχε επτά, μεταξύ αυτών ήταν και η Αήσια, που ήταν μικρής ηλικίας οκτώ μόλις ετών… Έγκλημα φοβερό. Δεν ήσαν μόνον αυτές οι γυναίκες του, είχε και άλλες, που του είχαν δωρίσει φίλοι του. Η χριστιανική διδασκαλία εξίσωσε τα δύο φύλα και εφάρμοσε την ισότητα μεταξύ όλων των ανθρώπων, αντίθετα το Ισλάμ κράτησε την γυναίκα υποταγμένη στον άνδρα και κατώτερή του, όπως ήταν πριν την έλευση του Χριστού. 

Στη διάδοση του Ισλαμισμού, οι Μουσουλμάνοι μεταχειρίζονται τη βία, σε αντίθεση με τον Χριστιανισμό. Ο Χριστός λέγει: «Ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν…» (Λουκ. 9, 23). Ο Μωάμεθ επέτρεψε να φονεύονται όσοι δεν ήθελαν να πιστέψουν εις την θρησκεία του. «Το ξίφος, έλεγε, είναι το κλειδί του Ουρανού». Ο Άγγλος ιστορικός Ουΐλιαμ Μιουΐρ έγραφε: «Το σπαθί του Μωάμεθ και το Κοράνιο είναι οι χειρότεροι εχθροί του πολιτισμού της ελευθερίας και της πίστεως από όσους το ανθρώπινο γένος συνάντησε μέχρι τώρα σ' αυτόν τον κόσμον». Το εις την αραβικήν γλώσσα υπάρχον, θρησκευτικό τους βιβλίο, το Κοράνιο, αραβικά «αλ– Κοράν», σημαίνει το ανάγνωσμα. Το Κοράνιο περιέχει τις αποκαλύψεις του Μωάμεθ. Το Κοράνιο, όπως πιστεύουν, οι μουσουλμάνοι, είναι αμέσου θεϊκής προελεύσεως και υπάρχει ανέκαθεν, χωρίς αυτό να έχει δημιουργηθεί από κανέναν. Διαφυλάσσεται επί πίνακος στους ουρανούς και απεκαλύφθη τμηματικά από τον άγγελο Γαβριήλ, στον Μωάμεθ στην αραβική γλώσσα. Ο θεός, αναφέρει το Κοράνιο, «δεν έχει συνεταίρο…». Είναι θεός απόλυτος, διοικεί και διέπει τα πάντα. Όλα γίνονται όπως εκείνος θέλει και διέπει τις τύχες των ανθρώπων, χωρίς ο άνθρωπος να έχει ελεύθερη βούληση και εκλογή. Εκμηδενίζεται έτσι το αυτεξούσιο των ανθρώπων και παραδέχονται το πεπρωμένο, «το κισμέτ». Παραμένει, λοιπόν, μέσω του Κορανίου η ατελής αντίληψη του ανθρώπου περί του Θεού ως ενός όντος σκληρού, αδιάλακτου και αδυσώπητου.

Υποχρεώσεις και καθήκοντα, που επιβάλλει το Κοράνιο στους Μουσουλμάνους πιστούς. Είναι τα ακόλουθα:

Κάθε μουσουλμάνος πρέπει:

1 – Να αναγνωρίζει την υπέρτατη αρχηγία του Ιμάμη, ως πολιτικοθρησκευτικού άρχοντα. Στο Μουσουλμανισμό δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ κράτους και θρησκείας. Δεν υπάρχουν δύο εξουσίες, αλλά μία.

2 – Να προσεύχεται πέντε φορές την ημέρα. Προ της προσευχής να νίπτει το πρόσωπό του και τα χέρια του μέχρι των αγκώνων του. Να νίπτει το κεφάλι και τα πόδια του, μέχρι τον αστράγαλο. Η καθαριότητα αυτή αποτελεί για τους μουσουλμάνους ουσιαστικό μέρος της λατρείας τους. Η προσευχή τους, που θεωρείται και η μόνη λατρεία τους, είναι βραχυτάτη και αποτελείται από μερικές γονυκλισίες, υποκλίσεις και στην απαγγελία μερικών τυπικών λέξεων και φράσεων από το Κοράνιο. Όλοι οι λαοί και εκείνοι ακόμη, που δεν είναι άραβες πρέπει να απαγγέλουν την προσευχή τους, που είναι φράσεις του Κορανίου, στα αραβικά. Ο ισλαμικός πολιτισμός είναι αραβικός και η γνώση και διάδοση του Κορανίου απαιτεί την γνώση και εκμάθηση της αραβικής γλώσσας, η οποία είναι γλώσσα του θεού.Κατά την διάρκεια της προσευχής θα πρέπει ο προσευχόμενος να έχει το πρόσωπόν του στραμμένο προς το μέρος, που βρίσκεται το ιερό της Μέκκα, στη Σαουδαραβία, τη Κάαβα.

Η Κάαβα είναι το ιερότερο μνημείο του Μουσουλμανισμού. Αποτελείται από μία μεγάλη πέτρα σκεπασμένη και διακοσμημένη με μεταξωτό ύφασμα, κεντημένο με αραβικά γράμματα και σχέδια. Η σκεπασμένη πέτρα πιθανώς να είναι αερόλιθος, που λατρευόταν από τους ειδωλολάτρες Άραβες, προ του Μωάμεθ. Ο Μωάμεθ δεν θέλησε να καταργήσει τη λατρεία της από τις διάφορες φυλές και νομάδες της εποχής εκείνης, μία των σπουδαιοτέρων ήσαν οι Κορέϊς. Αυτός μάλλον θέσπισε και τροποποίησε τελετουργία, που συμφωνούσε με τις συνήθειες των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Κατά την τελετή, που εφάρμοσε ο Προφήτης Μωάμεθ, γίνονταν επτά διαδρομές πέριξ της μεγάλης πέτρας (Κάαβα), κατόπιν ακολουθούσε ο ασπασμός και η προσκύνησή της. Ο Μωάμεθ δικαιολογώντας την ύπαρξη της πέτρας Κάαβα, αναφέρει ότι είναι από της εποχής του Αβραάμ, εκ του Θεού απεσταλμένη.

3 – Κάθε μουσουλμάνος πρέπει να νηστεύει κατά τον ιερό μήνα του Ραμαζανίου.

4 – Να μεταβαίνει στους ιερούς τόπους, την Μέκκα και την Μεδίνα για προσκυνηματικούς λόγους.

5 – Να καταβάλει εκ της περιουσίας του ένα ποσό για τους πτωχούς πιστούς, κυρίως για την κραταίωση του Ισλαμισμού στον κόσμο.

6 – Κάθε μουσουλμάνος οφείλει να είναι έτοιμος για τον ιερό πόλεμο, που πρέπει να γίνει εάν παραστεί ανάγκη εναντίον των απίστων.

Αυτά όσον αφορά τον Ισλαμισμό, με λίγα λόγια.

Στην εποχή μας ο κόσμος έχει αλλάξει. Με τα μέσα συγκοινωνίας και τα μέσα μαζικής ενημερώσεως, έχουν σμικρυνθεί οι αποστάσεις και οι διάφορες ιδέες των ανθρώπων και των λαών έχουν διασταυρωθεί και έγιναν γνωστές σ΄ όλους. Το Ισλάμ όμως δεν μπορεί να κερδίσει τους ανθρώπους με την πρωτοτυπία και ανωτερότητα των ιδεών του. Εκείνο που παρακινεί τους Χριστιανούς στην ελεύθερη αποδοχή των διδασκαλιών του είναι η εκκοσμίκευση του Χριστιανισμού που επήλθε μέσω των αιρέσεων και ιδιαιτέρως του Παπισμού και του Προτεσταντισμού και η επικράτηση μιας υλόφρονης αντίληψης της ζωής. Ο άνθρωπος της Ευρώπης έγινε περισσότερο ζωώδης και καθοδηγείται από τις σαρκικές και κατώτερες επιθυμίες του. Η ανάγκη του ευρωπαίου ανθρώπου να διασφαλίσει την ειρήνη, την ησυχία και την αδιατάρακτη καλοπέρασή του τον οδηγεί στους διαλόγους των θρησκειών, ώστε να αμβλυνθούν οι διαφορές και να συνυπάρξουν χωρίς βία, αλλά και χωρίς φυσικά έφεση για την αλήθεια και το υψηλό. Να ζήσουν ουσιαστικά μια ζωή που να μην μπλέκεται ο Θεός στα πόδια τους.

Οι Χριστιανοί αρνούνται να αποδεχθούν την ευθύνη που τους ζητά ο Θεός και δεν θέλουν να κριθούν για τα έργα τους. Δεν επιθυμούν τον δεύτερο ερχομό του Χριστού στον κόσμο με τη Δευτέρα του Παρουσία. Δεν συμμερίζονται τον πόθο και την προσδοκία των αρχαίων Χριστιανών για την έλευση του Χριστού. Η φράση του Συμβόλου της Πίστεως «Προσδοκώ ανάσταση νεκρών και ζωή του μέλλοντος αιώνος. Αμήν.», δεν ηχεί ευχάριστα στ’ αυτιά τους. Θα προτιμούσαν να του πουν «Μην έλθεις Κύριε Ιησού, καλά περνάμε κι εδώ» Συμβιβάστηκαν με τη μικρή επίγεια ζωή, έστω κι αν καταλήγει σε μια ταφόπλακα. Συμβιβάστηκαν με το θάνατο. Τον ίδιο σκοπό έχει και ο θρησκευτικός διάλογος μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων, που προσπαθούν να κάνουν σήμερα. Το βέβαιο είναι ότι ο διάλογος Χριστιανών – Μουσουλμάνων ο οποίος στην αρχή θα γίνει επί κοινωνικών θεμάτων θα αποφέρει και το συγκρητισμό, και τη διασάλευση των δογματικών και θεολογικών θεμελίων του Χριστιανισμού, διότι όπως προείπαμε οι χριστιανοί έχουν γίνει άνευροι και καλοπερασάκηδες.

Ο Οικουμενισμός δουλεύει ώστε να αποφευχθεί η σύγκρουση μεταξύ των ξένων μεταξύ τους αυτών πολιτισμών, και ταυτόχρονα να μη χάσει τις σπουδαίες κοινωνικές κατακτήσεις τις ελευθερίας, της ισότητας και της αξίας του ανθρώπου ως θείο ον. Αλλά όσο κι αν ο ταλαίπωρος άνθρωπος προσπαθήσει, δεν θα αποφύγει το ένα από τα δύο. Ή θα θυσιάσει την αλήθεια και τις κοινωνικές του κατακτήσεις που πηγάζουν απ’ αυτήν, χάριν της καλοπέρασης ή θα θυσιάσει την καλοπέραση χάριν της αληθείας και των κοινωνικών του κατακτήσεων. Τα αγαθά όχι μόνον κόποις κτώνται, αλλά και με κόπους και θυσίες κρατώνται. Το ρητό του σοφού αρχαίου Έλληνος Ηρακλείτου, «Πόλεμος πατήρ πάντων», έχει αιώνια ισχύ.

Αν οι φίλοι Ευρωπαίοι και οι αλλοτριωμένοι απ’ αυτούς Έλληνες θέλουν να κρατήσουν ψηλά τον υψηλό ανθρωπιστικό πολιτισμό τους, που τους χάρισε η πίστη στο πρόσωπο του Θεανθρώπου πρέπει όχι μόνο να πολεμήσουν, αλλά και να αλλάξουν πορεία, επιστρέφοντας στην Γνησία Ορθοδοξία, διαφορετικά το κατρακύλισμα δεν θα έχει τέλος, όπως το κακό δεν έχει πάτο. Αν η Ευρώπη θέλει να ζήσει πρέπει να γυρίσει πίσω στις ρίζες της κι αυτές είναι ο Ελληνοχριστιανικός πολιτισμός όπως διαφυλάσσεται σφριγηλός και ρωμαλέος στην Γνησία Ορθοδοξία.

Η ελευθερία, η ισότητα, η δικαιοσύνη, η ανιδιοτελής και άδολη αγάπη είναι βαθιά πολιτισμικά αγαθά που πηγάζουν από τον Σταυρό του Θεανθρώπου Χριστού. Αν οι Ευρωπαίοι χάσουν τον Χριστό και συμβιβαστούν με το Ισλάμ, θα χάσουν κι όλες τις ανθρωπιστικές τους κατακτήσεις. Η ανθρωπότητα θα γυρίσει πίσω στο σκοτάδι της προ Χριστού εποχής. Επομένως δεν έχουμε άλλοι επιλογή παρά να είμαστε έτοιμοι για θυσίες ώστε να τα διασώσουμε. Τα κοινά στοιχεία που φέρουν οι δυό αυτές θρησκείες μεταξύ τους όπως:

α) Το ότι πιστεύουν σε Θεό Δημιουργό του κόσμου, Κύριο της Ιστορίας και Παντοδύναμο, θα βοήθησουν ταχύτερα στον συγκριτισμό την ταύτιση και τη σταδιακή αφομοίωση και θρησκευτική και κοινωνική.

β) Θα σταματήσουν ίσως το ρεύμα του αθεϊσμού, που είναι δείγμα προχωρημένης σχιζοφρένειας της ανθρωπότητας, θα τον αντικαταστήσουν όμως με τον πρακτικό αθεϊσμό που είναι ο υλιστικός τρόπος ζωής και η άρνηση του Πνεύματος.

γ) Η πίστη του Ισλάμ στην τελευταία κρίση του Κόσμου από τον Θεό, η προσευχή, η νηστεία, η ελεημοσύνη είναι τόσο αδύναμοι κρίκοι στη σύνολη διδασκαλία του για να ανορθώσει τον άνθρωπο, που επιτυγχάνει μόνο να διατηρήσει ελάχιστα ίχνη ανθρωπισμού, αφού το Ισλάμ δεν καταδέχθηκε να γίνει φιλάνθρωπο ούτε στο ασθενές, το γυναικείο φύλο.

δ) Η τιμητική αναφορά του Κορανίου για την Παναγία και πως αυτή συνέλαβε πνευματικά, καθώς και στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, απορρίπτει τη διδασκαλία του Μωάμεθ, όπως απέδειξε ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο μέγας αυτός διδάσκαλος και πατήρ στη διάλεξη του με τους Τούρκους κατακτητές στην Σμύρνη κατά την περίοδο της αιχμαλωσίας του.

Αυτή είναι η πραγματική αλήθεια περί των διαλόγων μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ και θα έπρεπε οι αρχιερείς του Χριστού να την βιώνουν, να την υπερασπίζονται και να την προβάλουν για να σωθεί ο κόσμος. Αν όμως το άλας μωρανθεί όπως είπε ο Χριστός μας, εν τίνι αλισθήσεται; Με τι θα αλατίσουν τον κόσμο για να σταματήσουν την προχωρημένη σήψη του; Έχουν και οι ίδιοι εκκοσμικευθεί. Συσχηματίσθηκαν με το κοσμικό φρόνημα και δεν μπορούν ούτε γνωρίζουν που βρίσκεται η αλήθεια και η σωτηρία του κόσμου.
.
.
. 

Η άγνοια σκοτώνει

Ο εβραϊκής καταγωγής ,πρώην Υπουργός εξωτερικών των Η.Π.Α., Henry Kissinger, οραματιστής και θιασώτης της Νέας Τάξης πραγμάτων, ένας πολιτικός με επιεικώς αμφιλεγόμενη πολιτική δράση, σε ομιλία του το έτος 1974, είχε πει μεταξύ των άλλων :

"Ο Ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι' αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες. Τότε ίσως τον αναγκάσουμε να συμβιβασθεί. Εννοώ δηλαδή, να πλήξουμε 

1. τη γλώσσα,

2. τη θρησκεία,

3. τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητα του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει για να μη μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, να μη μας παρενοχλεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, σε όλη αυτή σε όλη αυτή τη νευραλγική περιοχή μεγάλης στρατηγικής σημασίας για μας, για την πολιτική των ΗΠΑ. "



Ποιος είναι ο κ. Κίσσινγκερ; ΕΔΩ..

Λύτρωσαι με από συκοφαντίας ανθρώπων

 .

. 

Μετά την Α' Οικουμενική Σύνοδο και την επικράτηση της Ορθοδοξίας έναντι της αιρέσεως του Αρείου, οι εχθροί του Αγ. Αθανασίου, ο οποίος πρωτοστάτησε σε αυτήν νίκη της Εκκλησίας, μην έχοντας πλέον άλλα θεολογικά επιχειρήματα για να ανατρέψουν την ορθή διδασκαλία του Αγίου, βρήκαν την ευκαιρία να διαδώσουν ακόμα και γραπτώς διάφορες συκοφαντίες προς το πρόσωπο του .

Τον κατηγόρησαν ότι «ανάξια και παράνομα», κατέλαβε το θρόνο του Πατριάρχη, ότι δήθεν φορολογεί τους κληρικούς, ότι είναι εχθρός του βασιλέως, ότι είναι φιλοχρήματος και άδικος. Βρήκανε όργανα για να μεταφέρουν και να διαδόσουν τις κατηγορίες από την Αλεξάνδρεια. 

Τέτοιες συκοφαντίες έφτασαν μέχρι και έναν αυτοχειροτονημένο ψευδοϊερέα ονόματι Ισχύρας. Πήγε λοιπόν ο Ισχύρας στη Νικομήδεια. Ο Αθανάσιος όμως έστειλε ένα δικό του ιερέα, τον Μακάριο, να πάει εκεί και να διαπίστωση αν ο Ισχύρας ήταν κανονικά χειροτονημένος ιερέας. Ο Μακάριος διεπίστωσε ότι, καθόλου δεν ήταν χειροτονημένος ο Ισχύρας. Αυτός λοιπόν ο ψευδοϊερέας διέδωσε την συκοφαντία, κοντά στα άλλα, ότι ο Μακάριος, ο φίλος του Αθανασίου του άρπαξε την Θ. Κοινωνία, από το χέρι, την έρριψε κάτω στο πάτωμα και την ποδοπάτησε.

Αυτές οι συκοφαντίες φθάσανε και στον Ευσέβειο. Και ο Ευσέβειος τις μετέφερε στον Αυτοκράτορα. Και ζήτησε μάλιστα την απομάκρυνση του Πατριάρχη από τον θρόνο του. Ο Αυτοκράτορας, μία μέρα τυχαία, συνάντησε τον Πατριάρχη που και αυτός είχε έλθει εδώ για να πάρει μέρος σε μια σύνοδο και να ακούσει και τις συκοφαντίες πού εξετοξεύοντο εναντίον του. Ο Πατριάρχης είπε στον Αυτοκράτορα, ότι όλες οι κατηγορίες είναι ψεύτικες και του εξήγησε και ποιος ήταν ο Ισχύρας. 

Ο Αυτοκράτορας κατάλαβε και έστειλε πίσω τον Αθανάσιο στην Αλεξάνδρεια με συνοδευτική επιστολή του. Στη σύνοδο πού έγινε, ο Μακάριος μεταφέρθηκε σιδηροδέσμιος. Μα όμως ξεσκέπασε τον ψευδοϊερέα. Κανένας δεν απάντησε στο ερώτημα του Μακαρίου, ποιος χειροτόνησε τον Ισχύρα. Ο Μακάριος αθωώθηκε και ελευθερώθηκε. Ο σατανάς όμως μπορεί να ησυχάσει; Όχι. Και οι οπαδοί του το ίδιο. Νέα συκοφαντία χαλκεύεται κατά του Αθανασίου. 

Λέγουν τώρα οι συκοφαντίες και διαδίδουν, ότι ο Άγιος έκοψε το χέρι κάποιου Αρσενίου και με αυτό έκαμνε μάγια. Ο Αρσένιος ήταν ένας αναγνώστης, πού θέλησε να ανέβει στα εκκλησιαστικά αξιώματα. Προηγούμενα όμως διέπραξε μια αισχρότητα και εξαφανίστηκε. Ήταν φυγόδικος. Οι του Αρείου νομίζοντες ότι δεν θα ξαναεμφανισθεί ο Αρσένιος εκμεταλλεύτηκαν την περίπτωση. Λοιπόν, κατηγόρησαν τον πατριάρχη Αθανάσιο και ζητούσαν και την καταδίκη του. Στο τέλος έφτιαξαν και μια θήκη και έβαλαν μέσα ένα χέρι και το παρουσίαζαν για να αποδείξουν την κατηγορία τους. Έγινε πάλι σύγχυση. Η συκοφαντία έφθασε και στον Αυτοκράτορα. Και ο Αυτοκράτορας ανάθεσε στον αδελφό του Κήνσορα Δαλμάτιο να εξιχνιάσει την υπόθεση. 

Εν τω μεταξύ συγκαλείται Σύνοδος στην Τύρο για να καταδικάσει τον Άγιο. Ο Αθανάσιος έρχεται στην Τύρο. Και να εδώ τώρα είναι και ο Αρσένιος. Και ο Θεός βοηθός. Τα έμαθε ο Αρσένιος και δεν ήθελε να καταδικαστεί ένας αθώος. Για τούτο πηγαίνει στον Άγιο, το βράδυ, και του λέγει: «Το ξέρω πώς είμαι αμαρτωλός. Μα δεν θέλω να καταδικαστείς εσύ ο αθώος». Και ο Άγιος του είπε: «Μη φανερωθείς σε κανέναν. Μη μιλήσεις τίποτε. Να έλθεις αύριο, έξω από τη Σύνοδο, και όταν θα σου φωνάξω να μπεις μέσα». Έτσι και έγινε. 

Την άλλη μέρα άρχισαν οι κατήγοροι να μιλούν στή Σύνοδο και να δείχνουν κιόλας το κομμένο χέρι του Αρσενίου. Ύστερα πήρε το λόγο ο Αθανάσιος. Τους ρώτησε: «Είστε βέβαιοι ότι έκοψα το χέρι του Αρσενίου;» «Βεβαιότατοι» απαντούν εκείνοι. «Γνωρίζετε τον ίδιον;» τους ρωτά. «Ναι -του λένε με μία φωνή- τον γνωρίζουμε καλά». «Και το χέρι στη θήκη είναι σίγουρα του Αρσενίου;» «Ναι, βεβαιότατα» του απαντούν. Τότε ο Πατριάρχης κάλεσε μέσα τον Αρσένιο. Αυτός ήλθε. Και ρωτά ο Άγιος: «Αυτός είναι ο Αρσένιος;» «Ναι» του λέγουν. Και λέγει ο Πατριάρχης στον Αρσένιο: «Πόσα χέρια έχεις;» «Δύο» απαντά εκείνος. «Για δείξε μας τα» του λέγει ο Άγιος. Και αυτός τα δείχνει. Και ρωτάει ο αρχιερέας του Θεού: «Δύο χέρια έχει ο Αρσένιος, όχι τρία. Ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο με δύο χέρια. Πως εσείς θέλετε τον Αρσένιο με τρία χέρια;» Και καταντροπιάστηκαν όλοι οι εχθροί του Αγίου. Οι αιρετικοί, οι απόστολοι του σατανά. Έτσι ρεζιλεύονται οι εναντίον του Θεού. Μα παρά την ήττα του και πάλι, δεν κάθεται ήσυχος ο Σατανάς. Εφευρίσκει νέες συκοφαντίες. 

Άνθρωποί του αιρετικοί κατηγορούν τώρα τον Άγιο ότι διέφθειρε μια γυναίκα. Βρήκαν και πλήρωσαν μια κολασμένη και την έφεραν στη Σύνοδο για να μαρτυρήσει κατά του Πατριάρχη. Κρατά και το μωρό στο χέρι. Μα υπάρχει Θεός. Ο Άγιος Αθανάσιος έρχεται στη Σύνοδο και με κάποιο γνωστό του ιερέα που ήταν και φίλος του. Λεγόταν Τιμόθεος ο ιερέας αυτός. Είχε παρουσιαστικό ιεράρχη ενώ ο Αγ. Αθανάσιος ήταν μικρόσωμος και γέρων. Λοιπόν μπήκε μέσα πρώτος ο Τιμόθεος και εκείνη τη στιγμή φωτισμένος απ' το Θεό ρώτησε τη γυναίκα: «Εγώ αμάρτησα μαζί σου;» Και αυτή απάντησε: «Ναι, εσύ είσαι που με κατέστρεψες». Και απευθυνόμενη προς τους άλλους φώναζε ακόμα πιο δυνατά. «Τούτος, άγιοι αρχιερείς είναι ο βρωμερός Αθανάσιος, που διέπραξε μαζί μου την αμαρτία. Δεν είναι άξιος να είναι αρχιερέας». Ο Θεός και πάλι νίκησε. Προστάτεψε το δικό του, τον εκλεκτό του, το παιδί του, τον Αθανάσιο. Ο Θεός και πάλι ντρόπιασε τους αιρετικούς. 

Μα είναι δυνατόν όταν ένας πάρει τον κατήφορο να σταματήσει; Όχι. Έτσι και οι αιρετικοί. Θέλουν να παρασύρουν και άλλους στο βάραθρό τους. Νέα λοιπόν κατηγορία κατά του Αθανασίου. 

Ότι σχεδίαζε να εμποδίσει την αποστολή σιταριού από την Αλεξάνδρεια στην Κωνσταντινούπολη. Ο αυτοκράτορας πείσθηκε από τον ραδιούργο Ευσέβειο Νικομήδειας και εξώρισε τον Άγιο στην Γαλλία το 336. Μετά από τον θάνατο του Μ. Κωνσταντίνου, την 21η Μαΐου 337, επανήλθε ο άγιος στην έδρα του. Η επάνοδός του ήταν θριαμβευτική. Κλήρος και λαός τον υποδέχθηκαν με παραλληρήματα ενθουσιασμού και αγάπης.
.
.
.