.
Έφθασε λοιπόν ο καιρός αγαπητοί, όπου ένας νέος λατρευτικός κύκλος ανοίγει. Δεν είναι άλλος από την κατανυκτικότερη περίοδο του εκκλησιαστικού έτους˙ το Τριώδιον και η Τεσσαρακοστή. Μία περίοδος παρεξηγημένη από τους πνευματικά αδιάφορους χριστιανούς οι οποίοι επιδίδονται σε διονυσιακές διασκεδάσεις και σε μία τυπολατρική τήρηση κάποιων «εθίμων», όπως π.χ. η νηστεία της Καθαράς Δευτέρας. Για τους ενσυνείδητους όμως Χριστιανούς, είναι ένα δεύτερο Βάπτισμα αναγέννησης, ένα ταξίδι εσωτερικής μεταστροφής και αναζήτησης, με έντονο το στοιχείο της χαρμολύπης, μία πορεία συνάντησης Θεού και ανθρώπου. Πορεύεται ο Χριστός προς τον πιστό, πορεύεται κι ο πιστός προς τον Χριστό ο οποίος είναι η αρχή και το πλήρωμα πάντων! Εκείνος θυσιάζει τη ζωή του σταυρούμενος, ο άνθρωπος θυσιάζει τον παλαιό εαυτό του σταυρώνοντάς τον!
Η περίοδος λοιπόν του Τριωδίου, μία περίοδος δέκα εβδομάδων, ξεκινά από την Κυριακή του Τελώνου & Φαρισαίου και τελειώνει το Μέγα Σάββατο. Ο λατρευτικός πλούτος της περιόδου αυτής, είναι πραγματικά θαυμαστός. Μεγάλοι ποιητές και μουσουργοί της Εκκλησίας μας συνέθεσαν υπέροχους ύμνους και καταπληκτικές ακολουθίες αποκλειστικά για ολόκληρη αυτή την περίοδο, με αποκορύφωμα τις ιερότατες ακολουθίες της Μεγ. Εβδομάδος. Οι προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες, οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί τα απογεύματα των Κυριακών, τα Μεγάλα Απόδειπνα, ο Μέγας Κανών, οι Χαιρετισμοί της Θεοτόκου.
Μία υμνολογία, προσαρμοσμένη έτσι ώστε να διεγείρει στους πιστούς βαθειά συναίσθηση αμαρτωλότητας, πένθους, συντριβής, διάθεση μετανοίας και θερμή ικεσία για άφεση αμαρτιών, αλλά παράλληλα και σκιρτήματα χαράς. Αυτή τη χαρά της προσμονής για το Δώρο που θα πάρουμε και που για χάρη του απαρνούμαστε όλα τ’ άλλα δώρα. Το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου. Άρα, λύπη και πένθος για την αμαρτία και ελπίδα και χαρά για τη σωτηρία.
Ως φιλόστοργος παιδαγωγός η Εκκλησία συνοδοιπορεί μαζί μας και μας προγυμνάζει θεσπίζοντας αυτές τις 4 Κυριακές του ιερού Τριωδίου, σαν μία περίοδο προερτίου καθάρσεως όπως λέγει και ο Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος. Η Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, η Κυριακή του Ασώτου, η Κυριακή της Απόκρεω και της Τυρινής.
.
Η περίοδος λοιπόν του Τριωδίου, μία περίοδος δέκα εβδομάδων, ξεκινά από την Κυριακή του Τελώνου & Φαρισαίου και τελειώνει το Μέγα Σάββατο. Ο λατρευτικός πλούτος της περιόδου αυτής, είναι πραγματικά θαυμαστός. Μεγάλοι ποιητές και μουσουργοί της Εκκλησίας μας συνέθεσαν υπέροχους ύμνους και καταπληκτικές ακολουθίες αποκλειστικά για ολόκληρη αυτή την περίοδο, με αποκορύφωμα τις ιερότατες ακολουθίες της Μεγ. Εβδομάδος. Οι προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες, οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί τα απογεύματα των Κυριακών, τα Μεγάλα Απόδειπνα, ο Μέγας Κανών, οι Χαιρετισμοί της Θεοτόκου.
Μία υμνολογία, προσαρμοσμένη έτσι ώστε να διεγείρει στους πιστούς βαθειά συναίσθηση αμαρτωλότητας, πένθους, συντριβής, διάθεση μετανοίας και θερμή ικεσία για άφεση αμαρτιών, αλλά παράλληλα και σκιρτήματα χαράς. Αυτή τη χαρά της προσμονής για το Δώρο που θα πάρουμε και που για χάρη του απαρνούμαστε όλα τ’ άλλα δώρα. Το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου. Άρα, λύπη και πένθος για την αμαρτία και ελπίδα και χαρά για τη σωτηρία.
Ως φιλόστοργος παιδαγωγός η Εκκλησία συνοδοιπορεί μαζί μας και μας προγυμνάζει θεσπίζοντας αυτές τις 4 Κυριακές του ιερού Τριωδίου, σαν μία περίοδο προερτίου καθάρσεως όπως λέγει και ο Αγ. Γρηγόριος ο Θεολόγος. Η Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, η Κυριακή του Ασώτου, η Κυριακή της Απόκρεω και της Τυρινής.
.
Με την πρώτη Κυριακή, την Κυριακή του Τελώνου και Φαρισαίου, ανοίγει η ιερά πύλη του Τριωδίου. Η προσευχή, η νηστεία και η δικαιοσύνη του επιφανειακά δικαίου αλλά και υπερηφάνου Φαρισαίου, αποδοκιμάζονται από τον Θεό καθότι αυτός «ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσιν χάριν» εισακούοντας έτσι τον ταπεινό και συντετριμμένο τελώνη να φωνάζει: «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ».
Την Κυριακή του Ασώτου, για την οποία έχει γραφεί πως αν όλες οι γραφές χανόντουσαν και έμενε μόνο αυτή η περικοπή, αυτό θα ήταν και αρκετό, φαίνεται πώς επιβραβεύει ο Θεός Πατήρ το παιδί Του αυτό που «έρχεται εἷς εαυτόν». Ένας Πατέρας πού χάρισε απεριόριστη ελευθερία στο πλάσμα του και εκείνο όμως «δαπανήσας ἀσώτως τήν θεία δωρεά, ἐμακρύνθή εἰς χώραν μακράν».
.
Η προτροπή προς μετάνοιαν γίνεται πιο έντονος στην τρίτη προπαρασκευαστική Κυριακή, τήν Κυριακή της Απόκρεω. Τώρα ως μέσο προτροπής πρός μετάνοια για την αφύπνησι και των πιο ραθύμων ψυχών χρησιμοποιείται το αίσθημα του φόβου. Φόβου προ της δικαίας κρίσεως του Θεού κατά την «φοβεράν καί ἀδέκαστον παρουσίαν» του Χριστού «όταν έλθει ο Κριτής καθήμενος επί θρόνου δόξης, τότε βίβλοι ανοίγονται και τα κρυπτά δημοσιεύονται, αποδίδωσιν ενί εκάστω κατά τα έργα αυτού».
Την Κυριακή της Τυρινής γίνεται ανάμνησις της εξόδου του Αδάμ από του Παραδείσου. Δεν ήταν τόσο η παρακοή των πρωτοπλάστων που τους έφερε την πτώση, όσο η αμετανοησία τους στο γλυκό κάλεσμα του Κυρίου «Ἀδάμ ποῦ εἶ;» για επιστροφή και αναγνώριση του λάθους τους. Έτσι έχασαν την θεϊκή αγάπη, έμειναν γυμνοί από την λαμπρότητα της θεϊκής χάριτος και «εκάθησεν Αδάμ απέναντι του Παραδείσου και έκλαυσεν πικρώς». Έκλαψε για την απώλεια της θεϊκής παρουσίας και χάριτος από την καθημερινότητά του και για την καταβαράθρωσή του στην άβυσσο της άνευ Θεού ζωής. Η ιδιότητα μας σαν δημιουργήματα, εξυπακούει την κατανάγκη εξάρτηση μας από τον Δημιουργό μας, την «πηγή της ζωαρχίας», αυτόν ο οποίος μας έδωσε ζωή. Αμαρτία είναι η αυτονόμηση μας˙ το να ακολουθούμε το δικό μας θέλημα και όχι το δικό Του.
Δεν έχει σημασία τι παρελθόν μπορεί να έχει κανείς. ΕΙΛΙΚΡΙΝΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑ. Αυτό είναι το μυστικό. Και μετανοώ σημαίνει αλλάζω, αλλάζω ολοκληρωτικά τη ζωή μου, αρνούμαι, με όλη μου την καρδιά την αμαρτία, αλλάζω νοοτροπίες. «Μετάνοια εστί το μισήσαι την αμαρτίαν και αγαπήσαι την αρετήν και εκκλίναι από του κακού και ποιήσαι το αγαθόν» όπως σημειώνει ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς. Νοιώθω με όλη μου την ύπαρξη, το αδιέξοδο και το απόλυτο πουθενά στο οποίο με οδηγεί ο δρόμος που ακολουθώ, και ψάχνω πλέον καινούριο δρόμο, το δρόμο της επιστροφής πρός την «πατρικήν ἑστίαν». Τον Παράδεισο.
Γίνεται φανερό λοιπόν, γιατί η Εκκλησία θέσπισε την μετάνοια και την εξομολόγηση ως ένα εκ των επτά Μυστηρίων για τη σωτηρία μας. Μόνο μέσω της εκκαθάρισης της ψυχής μας, και της συμμετοχής μας στα Άγια Μυστήρια, ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για την επιστροφή μας εκεί που ήμασταν.
Ανοίγεται και πάλι το «στάδιον των αρετών», η ευλογημένη περίοδος των πνευματικών αγώνων. «Ψυχή μου, ψυχή μου, ανάστα, τι καθεύδεις; Το τέλος εγγίζει και συ μέλλεις θορυβείσθαι;» «Ιδού καιρός ευπρόσδεκτος» αγαπητοί φίλοι, «ιδού καιρός μετανοίας» κατά την ρήση του Απ. Παύλου. «Οι βουλόμενοι» την πνευματική άθληση «εισέλθετε».
Λ.Μ.Π.
.
.