Δεν υπάρχει μεσότητα στα της πίστεως

«Ουδέποτε δια μεσότητος, άνθρωπε, τα εκκλησιαστικά διωρθώθη»*

Του Αγίου Μάρκου Επισκόπου Εφέσου του Ευγενικού

Ενδοξότατε, σοφώτατε, λογικώτατε και ποθεινότατε εις εμέ αδελφέ και πνευματικέ μου υιε, κύριε Γεώργιε, εύχομαι προς τον Θεόν να είσαι υγιής ψυχικώς και σωματικώς και σε όλα να έχεις καλώς. Με το έλεος του Θεού και εγώ είμαι αρκετά καλά κατά την υγεία του σώματος.

Οση χαρά μας γέμισες, όταν τάχθηκες με την ορθή πίστη και το ευσεβές και πάτριο φρόνημα, και υποστήριξες την αλήθεια, που οι άδικοι κριτές καταδίκασαν, τόση -απεναντίας- λύπη και κατήφεια μας κυρίευσε, όταν ακούσαμε την μεταβολή σου και πάλι τα αντίθετα να φρονείς και να λέγεις, και να συντρέχεις τούς κακούς οικονόμους με την θεωρία της «μεσότητας» και της «οικονομίας». Είναι άραγε καλές αυτές οι θεωρίες και άξιες μιας ψυχής που φιλοσοφεί;

Και ενώ εγώ σκεπτόμουν να σου πλέξω το εγκώμιο και είχα κατά νου τον μέγα Γρηγόριο τον της Θεολογίας επώνυμο, ο οποίος επαινούσε κάποιον φιλόσοφο Ηρωνα λεγόμενο, αντιστεκόμενο στην πλάνη των Αρειανῶν με τα λόγια ότι αφού με μαστίγιο καταξεσχίσθηκε το σώμα του, πήγε στην εξορία. Συ όμως δίχως ούτε του ενός, ούτε του άλλου λυπηρού πείρα να αποκτήσεις, μόνον με απειλές, απ' ότι φαίνεται, πτοήθηκες και έτσι εύκολα αμέσως επρόδωσες την αλήθεια. «Τις δώσει τη κεφαλή μου ύδωρ και τοις οφθαλμοίς μου πηγήν δακρύων και κλαύσομαι την θυγατέρα Σιών» την του φιλοσόφου (εννοώ) ψυχή «ριπιζομένην και μεταφοερομένην, ως χνους από άλωνος θερινής». Αλλά θα πεις ίσως, ότι δεν πήγες στην αντίθετη πλευρά, αλλά ότι σε μια μέση κατάσταση και κάποια «οικονομία» αποβλέπεις. Ουδέποτε με τις μέσες καταστάσεις, άνθρωπέ μου, διορθώθηκαν τα εκκλησιαστικά. Δεν υπάρχει μέση κατάσταση μεταξύ αληθείας και ψεύδους. Αλλά, όπως όποιος φεύγει από το φως, στο σκοτάδι -κατ' ανάγκην- μεταφέρεται, έτσι και αυτός που παρεκκλίνει έστω και λίγο από την αλήθεια στο ψεύδος πλέον ανήκει, θα λέγαμε αληθώς. Καίτοι μπορεί κανείς να μιλήση για μέση κατάσταση μεταξύ φωτός και σκότους, αυτό που καλείται λυκαυγές η λυκόφως, όμως μέση κατάσταση μεταξύ αληθείας και ψεύδους δεν θα μπορέσει να ανακαλύψει κανείς όσο πολύ και αν κοπιάσει.

Ακουσε πως «εγκωμιάζει» την Συνοδο που εισηγείται την μέση κατάσταση ο πολύς εν θεολογία Γρηγόριος. « Εκείνη η Συνοδος μπορεί να ονομασθεί, είτε Πυργος της Χαλάνης (της Βαβέλ) στον οποίο ο Θεός καλώς προκάλεσε την σύγχυση των γλωσσών (όπως και έπρεπε, διότι η συμφωνία ήταν για κακό), είτε το Συνέδριο του Καϊάφα, που κατέκρινε τον Χριστό, είτε κάτι παρόμοιο. Διότι αυτή τα πάντα ανέτρεψε και συνέχεε. Το μεν ευσεβές και παλαιό δόγμα για το ομότιμον της Αγίας Τριάδος κατέλυσε, προσπαθώντας με διάφορα τεχνάσματα να γκρεμίσει το ομοούσιον, προς δε την ασέβεια άνοιξε την θύρα με την μεσότητα της διατυπώσεως. Διότι έγιναν σοφοί για να πράττουν τα κακά ενώ το να πράττουν τα καλά δεν εγνώρισαν". Αλλά δεν ταιριάζουν αυτά και για την δική μας τωρινή Συνοδο1; Και πολύ μάλιστα, εγώ θα έλεγα. Αλλά, όσο δεν ήταν και τόσο πρόθυμη να μεταχειρισθεί την μεσότητα και την διπλόη τόσο εμποδιζόταν από τούς μισθοδότες (Λατίνους). Γι' αυτό και φανερά την βλασφημία εξέφρασε κατά τις προσδοκίες εκείνων. Μάλλον, όπως είπε ο προφήτης « Ωα ασπίδων έρρηξαν και ιστόν αράχνης υφαίνουσι». Και όντως, ιστός αράχνης είναι ο όρος που αυτοί συνέθεσαν και ονόμασαν. Ας μη μας εξαπατούν λοιπόν με την υιοθέτηση της μεσότητας και της διπλόης. Καϊαφαϊκό Συνέδριο είναι, όσο η ένωση που έκαναν την Εκκλησία επισκιάζει.

Μεχρι πότε, αγαπητέ, θα απασχολείς στα μάταια το ευγενικό και φιλότιμο της ψυχής σου; Μεχρι πότε θα ζεις στα όνειρα, και πότε εσύ θα επιδιώξεις την αλήθεια με τον πρέποντα ζήλο; Φεύγε από την Αίγυπτο δίχως επιστροφή. Φεύγε από τα Σοδομα και τα Γομορα. Πηγαινε προς το Ορος να σωθείς και να μη συμπεριληφθείς στην καταστροφή. Αλλά σε έχει κυριεύσει η κενοδοξία και ο ψευδώνυμος πλούτος, και τα κομψά και ανθοστόλιστα ενδύματα και τα υπόλοιπα που συνθέτουν την κοσμική ευημερία. Αλοίμονο στην αφιλόσοφο διάνοια του φιλοσόφου! Αναλογίσου αυτούς που πριν από εσέ ασχολήθηκαν με αυτά που συ θεωρείς σημαντικά.

Αύριο και εσύ θα κατεβείς στον Αδη, αφήνοντας τα πάντα πίσω σου επάνω στη γη. Και τότε θα σου ζητηθεί λόγος με πολλή ακρίβεια για τα όσα έπραξες εν ζωή, όπως ακριβώς και από την ψευδώνυμη Συνοδο θα ζητηθεί το αίμα των χαμένων ψυχών που σκαναλίσθηκαν ως προς την πίστη αυτών που δέχθηκαν στις ψυχές τους την αφόρητη και ασυγχώρητη βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος και να αναφέρουν την ύπαρξή Του σε δύο αρχές (ενν. την αίρεση του φιλιόκβε), αυτών που υποτάχθηκαν στα λατινικά άθεσμα και καταγέλαστα έθη, και έλκυσαν τις αρές και τα αναθέματα επάνω στα κεφάλια τους εξαιτίας της καινοτομίας στα θέματα της πίστεως.

Αλλά, δήθεν, για την σωτηρία και προκοπή του γένους έγινε η ένωση από αυτούς. Δεν βλέπεις, τούς εχθρούς του Σταυρού (τούς Τούρκους) πως φεύγουν, και ένας δικός μας να διώκει χιλίους και να τρέπει σε υποχώρηση είκοσι χιλιάδες; Και όμως, ακριβώς το αντίθετο βλέπουμε. Διότι «εάν μη Κυριος οικοδομεί» την εξουσία μας «εις μάτην εκοπίασαν οι οικοδομούντες»· εάν μη Κυριος φυλάξη την πολη μας «εις μάτην ηγρύπνησαν οι δια των χρυσίων του Παπα ταύτην φυλάσσοντες».

Αλλά, έλα λοιπόν, σύνελθε και «άφες τούς νεκρούς θάπτειν τούς εαυτούς νεκρούς». Αφησε «τα του Καίσαρος τω Καίσαρι» και δώσε στον Θεο την ψυχή που κτίσθηκε και στολίσθηκε από Εκεῖνον. Κατάλαβε το χρέος σου προς Αυτόν και δώσε τα οφειλόμενα.

Ναι, σε παρακαλώ, φίλτατε και σοφώτατε, κάνε να χαρώ με την επιστροφή σου και να δοξάσω τον Θεο, ο οποίος ας σε διαφυλάττει από κάθε κακό που μπορεί να σου τύχει.

Ο ταπεινός Μητροπολίτης Εφέσου και πάσης Ασίας

Μάρκος

[ Η Επιστολή απευθύνεται στον Γεώργιον τον Σχολάριον τον μετέπειτα γενόμενο Μοναχό Γεννάδιο και πρώτο Πατριάρχη μετά την άλωση. Ο Γεώργιος Σχολάριος ήταν κάτοχος της Φιλοσοφίας, ένας από τούς πιο μορφωμένους ανθρώπους της εποχής του. Αρχικώς είχε δεχθεί την απόφαση της ψευδοσυνόδου Φερράρας-Φλωρεντίας. Επειτα, πείσθηκε από τον Αγιο Μαρκο τον Ευγενικό και έγινε ανθενωτικός και διαδέχθηκε τον Αγιο Μαρκο στην ηγεσία της ανθενωτικής μερίδος.

Πρόκειται για την καλύτερη απάντηση στούς σύγχρονους κήρυκες της «μεσότητος», δηλαδή της θεωρίας ότι δεν πρέπει να είμαστε ούτε οικουμενιστές, ούτε ζηλωτές αλλά να βαδίζουμε την «μέση και βασιλική οδό» μεταξύ αληθείας και ψεύδους!]